Mənim izahatım kimin əlinə keçsə, onu oxumağa kimin səbri çatsa, qoy məni divanə, yaxud, hətta gimnaziya tələbəsi, daha doğrusu ölümə məhkum edilmiş bir məxluq hesab etsin; elə bir məxluq ki, təbii olaraq, özündən başqa, bütün insanlar ona həyatı həddən artıq qiymətləndirməyən, onu bihudə yerə sərf edən, həyatdan tənbəlliklə, vicdansızcasına faydalanan şəxslər kimi görünmüşdü.... Onlardan soruşun, bir soruşun görək, onların hamısı, xoşbəxtliyi necə başa düşürlər, xoşbəxtlik nədən ibarətdir? Siz əmin olun ki, Kolumb Amerikanı kəşf edəndə deyil, onu kəşf etməkdə olduğu vaxt özünü xoşbəxt hesab edirdi; əmin olun ki, onun xoşbəxtliyinin ən yüksək nöqtəsi Yeni Dünyanı kəşf etməsindən 3 gün əvvəl olmuşdur, o zaman ki, qiyam edən ekipaj üzvləri ümidini itirərək, az qala gəmini Avropaya geri qaytarmaq istəyirdi! Burada məsələ Yeni Dünyada deyil, alt-üst olaydı o dünyanı! Məsələ həyatdadır, yalnız həyatda, - heç də onu kəşf etməkdə deyil, kəşfetmə prosesində, fasiləsiz və daimi kəşfetmə prosesindədir!