Seziş ve kavrayışı eskiden beri güçlü olduğu için İstanbul adlı bu facire-i dehr'in* gerçek karakterini değerlendirmekte gecikmemişti. Okul arkadaşlarından Ali Fuat'a bir gün bu konudaki düşüncelerini anlattı. Osmanlı hanedanının ilk padişahlarının memleketi dürüst ve iyi şekilde yönetmiş olmalarına hiç şaşmıyordu. Çünkü onların merkezleri Bursa ve Edirne gibi küçük ve katıksız Türk şehirleriydi. Oysa köhne gelenekleri, yozlaştırıcı etkileriyle bu karışık ve için için kaynayan Konstantiniye'de er geç çürüyüp gitmeye mahkûmdular. Keyif sürülecek yerdi burası, devlet yönetilecek değil.
-[ ] Türkiye'nin ruhu mu kaldı? Sattı Türkiye ruhunu! Hem de yıllar önce sattı. Hem de bir pezevenk gibi sattı! Anlayacağın, bir orospu parasına gitti memleketin ruhu!