Kapasitesi olan, olgun ve müttakî ilim tâliplerine şefkat etmek şarttır.
“İlmi cahile bahşeden ilme yazık eder, İlmi hakedenden alıkoyan zulmeder.”
Hz. Peygamber (a.s.) şöyle buyurmuştur: “Kibirli, kibrini unutuncaya kadar ona kibirli davran.”
Kendini büyük görene aynıyla mukabele etmek gerekir, zira mütekebbire kibirli davranmak sadakadır.
“Asile güzellik edersen ona sahip olursun
Adi kimseye güzellik edersen onu asi yaparsın,
Kılıç gereken yere hoşgörü koymak kötüdür
Kılıcı ıslak yere koymak gibi.”
“Kötüye, kötüyle mukabele idrakin tamlığındandır.”
"Sırrın senin esirindir, konuştuğunda sen onun esiri olursun.”
Bilmelidir ki, hizmetkâr olsun hükümdar olsun, görünüşte aralarında büyük bir mertebe farkı bulunsa da herkesin aralarındaki ruhî yakınlık ve fıtrî benzerlik sebebiyle arkadaşlık ettiği bir can dostu vardır.
insanlarla derecelerine göre konuşup muamele etmelidir. Kaba saba insanlardan ve ayak takımından nazik sözler, halkın câhil takımından fesâhat ve belâgat, köylülerden ve bedevîlerden seçkin meclislerin âdâb-ı muâşeretini beklememelidir.
Düzmece mektuplar gibi düşmanların birliğini bozabilecek hile ve taktiklere ve benzeri şeylere başvurmak caizdir. Fakat hıyanet caiz değildir, zira bu onurlu olmaktan uzak bir durumdur.
Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur: “Bir kötülüğün cezası, ona denk bir kötülüktür” (Şûrâ, 40/42). İşte bunlar adaletin şartlarıdır.
Vezir” kelimesi ya ağırlık mânâsındaki “vizr” kökünden gelir, zira o hükümdarın ağırlıklarını taşır; ya sığınılan yer anlamında “vezer” kökünden gelir ki Allah Teâlâ’nın şu sözü bu anlamdadır:
“Hayır, hayır! (Kaçıp) sığınacak yer yoktur!” (Kıyâme, 75/11). Zira hükümdar vezirin görüşüne ve onun idaresine başvurur. Ya da vezir, sırt mânâsında “ezr” kökünden gelir ki şu âyette geçen bu köktendir: “Onun sayesinde arkamı kuvvetlendir” (Tâhâ, 20/31), yani bu, “Bana arka çık” demektir. Bu mânâya göre hükümdarın arkası vezirle sağlam olur. Bu makam çok kıymetli olduğu için layık olanları azdır.
“Bir görüşün olduğunda onda kararlı ol,
Çünkü tereddüt etmek düşüncenin fesadıdır,
Karar verdiğinde peşine düş, durma,
Zira bozulan karar, azmi fesada uğratır.”
[Şehir hayatı anlamındaki] “ temeddün” kelimesi, topluluğun olduğu yer demek olan şehir/ülkeden (medîne) türemiştir.
Allah yardımcımızdır ve itimad O’nadır.