"O halde davranışlarımıza ilişkin mantık, ancak kültürel bir toplumsal pratik içinde anlam taşımakta ve işlem görmektedir. Bu ise toplumsal faillerin, günlük hayattaki eylemlerine esasen belirli normlar dahilinde pratik akıl yürütmeye dayanarak giriştiklerini gösterir. Böyle bir girişimin ilk önce belirli bir süreci veya durumu meydana getiren unsurlar arasındaki ilişkisellik anlamında bir çıkarımı esas aldığını hemen belirtmeliyiz. Çünkü toplumsal durumlara ve ilişkilere yüklediğimiz ve belirli kurallarca yönlendirilmiş pratiklerin beklenen sonuçlarına işaret eden anlam, her şeyden önce bir mantıksal çıkarımın ürünü olarak kendini gösterir.
Habermas'a göre, rasyonellik, her şeyden önce, "yanılabilir bilgiyi cisimleştirmek" olup; bunun olgularla bağlantısını kuran "nesnel" bir "yargılama" davranışıdır.
Günümüz sosyolojisinin karşı karşıya olduğu temel mesele, ideal karşısında madde, eyleyen karşısında yapı, toplum karşısında birey değil; tözcülük karşısında ilişkisellik tercihidir.
Marx, Bunge'nin haklı olarak belirtmiş olduğu gibi, ekonomide "sistemist", sosyolojide "bütüncü (holist) ve politolojide "bireyci" sayılacak kadar, analiz düzeyinde kaymalar göstermiş bir düşünürdür.
Biz ikiciliği (dualizmi) reddederken bilincin gerçek varlığını inkar eden materyalizme karşı çıktığımız gibi; bilinci doğal dünyanın biyolojik bir parçası kabul etmeyen görüşlere de karşı çıkıyoruz.
Her insan toplumunda karşılaştığımız mitoslarda, masallarda, dinlerde, rüya ve fantezilerde ifade bulmuş olan ve Jung'un "Arketip" dediği belli motifleri kapsayacak genişlikte kullanılmaktadır.
Klasik sosyoloji incelemelerinde mantık, metodoloji ve epistemolojiye çeşitli açıklamalar getirmiş olan yazar, sosyolojinin geleceğine de çeşitli analitik araştırma yöntemleri kullanarak çözümler sunuyor.
Toplumun MantığıAli Yaşar Sarıbay · Sentez Yayınları · 201420 okunma