Hz. Ali "Aklını başkan, sakınmayı vezir, nasihatı dizgin, sabrı kumandan, takvayı azık, Allah korkusunu yoldaş, ölümü ve belayı hatırlamayı arkadaş edinenlerin günah ve kusurlarından kurtulabileceğini" söylemiştir.
Hayır dört şeyde toplanmıştır: Susmak, konuşmak, bakmak ve hareket. Allah'ın adı geçmeyen bir konuşma boştur. Tefekkür olmayan bir susma unutkanlık ve dalgınlıktır. İbret olmayan bakış gaflet, Allah'a kulluk için olmayan hareket kayıptır. Allah, konuşması zikir, susması fikir, nazarı ibret, hareketi ibadet olan kimseye rahmet etsin.
Abdülkadir Geylani
Karşılaştığı kişileri hemen etkisi altına alabildiği için kendisine "Bazullah" (Allah'ın şahini) demişlerdir.
Kâdiriyye
Kadiriyye ; dinin zahiri hükümlerine titizlikle bağlı kalma esasına dayanır. İbn Teymiyye gibi tasavvuf tenkitçisi biri tarafından bile Kadiriyye'nin İslam'a uygunluğu kabul edilmiştir.
"Gönül dünya ile meşgul olunca vakit dünyadır. Ukba ile meşgul olunca vakit de ukba okur."
Sayfa 155
"Tevbe ise bir kalp işidir."
Sayfa 162
"Takvâ: Seni Allah'tan uzaklaştıracak şeylerden uzaklaşmandır."
Sayfa 156
Bedeviyye
-Ahmet el Bedevi tarikatının kurucusudur.
-Kuzey Afrika’ya Mısır’ın büyük velisidir.
-Aktab-ı Erbaa’dan biridir.
-Derviş ve mensuplarının Haçlı seferlerindeki yararlılıklarından dolayı tarikata halkın ilgisi artmıştır.
-Alevi-Meşrep bir özeliktedir.
-Esas olan kalbi zikirdir.
Desukiyye
-İbrahim ed-Desûki tarafından kurulmuştur.
-Desûki, Şafii ve Hafızdır.
-20 yıl inzivadan sonra irşad etmeye başladı.
-Tarikat, Mısır ve Afrika’da yayılmaya başladı.
-Cehri zikir ve riyazat önemlidir.
-Mısır’da Şazeliyye ve Bedeviyye’den sonra em yaygın tarikattır.
Bayramiyye
-Hacı Bayram Veli tarafından kurulmuştur.
-Hacı Bayram Veli Ankara’da vefat etmiştir ve türbesi oradadır.
-En meşhur müridi, Fatih Sultan Mehmet’tir.
-Fatih Sultan Mehmet’in şeyhi Akşemsettin onun mürididir.
-Hacı Bayram Veli’nin eserleri günümüze ulaşmadığından Akşemseddin’in eserleri çok etkili olmuştur.
-Bir Türk tarafından Anadolu’da kurulan ilk tarikattir.
Celvetiyye
-Kurucusu, Aziz Mahmud Hüdayi’dir.
-İstanbul, Bursa ve Balkanlar’da yayılmıştır.
-Bursalı İsmail Hakkı bu tarikattendir.
-İstanbul’da 30 tekkesi vardır.
Sühreverdiye
-Müfessir ve Muhaddis olan Ebu Hafs Ömer Sühreverdi tarafından kurulmuştur.
-Avâriful Maârif kitabı önemlidir.
-Şeyh Şadi Şirazi onun mürididir.
-Fahrettin Razi tarafından tarikat Anadolu’da yayılmıştır.
-Zeyniyye, Anadoluda yaygın koludur.
Çiştiyye
-Muinuddin Hasan el-Çişti tarafından kurulmuştur.
-Çiştiyye, Hindistan’da kurulan ilk ve en yaygın tarikattir.
-Uzak Doğunun İslamlaşmasında büyük payı vardır.
Şazeliyye
-Ebu’l Hasen eş-Şazili tarafından kurulmuştur.
-Cezayir,Fas’ta yaygındır.
-Anadolu’ya 16’yy’da gelmiştir.
-İstanbul Şeyhi Zafir el-Medeni, Sultan 2.Abdülhamid Han’ın şeyhidir.
-İbn Ataullah eserleriyle tarikatın yayılmasını sağlamıştır.
-İbn Haldun bu tarikattendir.
-Ian Dallas ve Martin Lings bu tarikate mensuptur.
Tekkeler’de Eğitim
Sözlü Eğitim: Mürşidin sohbetiyle yetişmektir.
Yazılı Eğitim: Tarikat pirlerinin fikir ve düşüncelerini yazılı olarak ifade etmesi ve tekkedekilerin yararlanmasıdır.
Uygulamalı Eğitim: Sema, toplu zikir v tarikat ayinleri türünden törenlerdir.
Hal ile eğitim: Sünneti Seniyyeyi en iyi yaşayan Mürşidin ahlakını takip etmek.
Tekke Eğitimi Özellikleri
-Eğitim zorunlu değildir.
-Yaş sınırı yoktur.
-Mürşidi aramak gerekir.
-Birebir eğitimdir.
-Yatılıdır, süresi belli değildir.
-Türkçe, Farsça, Arapça öğretilir.
-Hayat boyu eğitim vardır.
Makam
Sûlûk’un mertebeleri anlamında bir tasavvuf terimidir.
-Kuran’da Melekler makamı, İbrahim makamı, Allah’ın makamı ve Takva sahibi makamları vardır.
-Makam, düzenli ve disiplinli bir gayret sayesinde hâlin süreklilik kazanmış şeklidir.