Kısaca söylenirse, zihnin mesajı sözle, gönlün mesajı sözsüz ifade edilir.
… Sözlü iletişim akıl mantık ve düşünceyi, sözsüz iletişim duyguları ve ilişkileri en etkili ifade etme aracıdır.
Sayfa 29Kitabı okuyor
Eliezer ile Devora, tanıştıkları ilk andan itibaren Rusça ve Fransızca iletişim kurmuşlardı. Bindikleri gemi, Tuna nehrinde sakince seyrederken, Eliezer, müstakbel eşine ilk kez İbranice hitap etti ve bundan sonra sürekli İbranice konuşmak üzere anlaştılar. Her ikisi de konuşmakta zorlanıyordu. Çünkü sadece günlük hayatta lazım olacak bir çok kelime değil, aynı zamanda duygulara karşılık gelen kavramlar da İbranice’de mevcut değildi.
Sayfa 40
İnsanlarla iletişim kurmayı unutmuştu. Uzun zamandır kimseyle birkaç cümleden fazla konuşmuyordu. Ve içine girdiği, insanlara birbirlerini süzdükleri kalabalıklarda ise kendini daima fazladan hissediyordu.
Sayfa 202Kitabı okuyor
şimdi bir hikâyecik hatırlıyorum. yıllar önce bir yerde okumuştum: bir karı koca, kaldıkları pansiyonun salonunda, sıkılgan bir delikanlıya rastlarlar. delikanlının yakınında onun kadar utangaç bir kız da oturmaktadır. delikanlı kızla konuşmak ister ama bir türlü cesaret edemez. kadın bunu fark eder ve dikiş kutusundan bir yün yumağı çıkarır, yumaktan uzun bir ip kopararak uçlarından birini kıza, ötekini de delikanlıya uzatır ve: "şunu biraz tutmanızı rica edeceğim" der ve salondan çıkar. beş on dakika sonra salona döndüğünde iki genç insanı derin bir sohbete dalmış olarak görür. sohbeti öyle koyulaştırmışlardır ki, kadının döndüğünü fark etmezler bile. ama kendilerine verilen ipin ucunu tutmaya devam etmektedirler. insanların,
aralarında iletişim kurabilmek için ortaklaşa tutacakları bir ipe sahip olmaları gerekiyor..
Sayfa 7
Şiddet yalnız aşırı ölçülerde olumsuzluk değil, aşırı olumluluk da demektir, hatta bu yeni şiddet, evet, tam da olumluluğun kitleselleşmesi, aşırı performans, aşırı üretim, aşırı iletişim şeklinde ortaya çıkar ve kendini hiper dikkat ve hiper aksiyon şeklinde gösterir. Böyle baktığımızda olumluluğun şiddeti belki de olumsuzluğun şiddetinden çok daha yıkıcıdır.
Ses ve bakış, Kafka için aynı zamanda bedenin işaretleridir. Bu beden işaretlerinin kullanılmadığı iletişim ise, sadece hayaletlerlw iletişimdir:
İnsanların birbirleriyle mektuplar aracılığıyla iletişim kurabilecekleri fikri nasıl ortaya çıktı? Uzak bir insanı düşünebilir, yakın bir insanı kavrayabiliriz, geri kalan her şeyse insan gücünü aşar. [...] Yazılı öpücükler yerine ulaşmaz, yolda hayaletler tarafından yutulur.
Sayfa 61 - Franz Kafka, Briefe an Milena, a.g.y., s. 302.Kitabı okudu
