Kültürlü insanlar için kitap, içinde yaşadıkları çevre ve dünyadan daha geniş, derin ve zengin bir âlem teşkil eder.
Derin kültür konuşma ile değil, kitaplarla elde edilir. Bir veya birkaç kitapla değil yüzlerce kitapla... Boş vakitlerini kitap okumakla geçirenler, yüzlerce kitap okuyabilirler. Biz okuduklarımızın pek azını başkalarına aktarırız. Kültürlü bir insanın fikir ve his dünyası, konuşmalarından kat kat geniştir. Konuşma bir insan hakkında pek az bilgi verir. Kültürlü bir insanı tanımak için okuduğu, bilhassa tekrar tekrar okuduğu kitapları bilmek lazımdır. Nice insanlar vardır ki, sükûtlarının arkasında uçsuz bucaksız bir fikir deryası dalgalanır.
Bütün medeni milletler, çocuklarının dillerini kendi kültür eserlerini bizzat okuyarak anlayacak bir seviyeye getirmek için çalıştıkları, lügat hazinelerini zenginleştirdikleri halde, bizde tam tersi yapılıyor. Kırk iki yıldır üniversitede hocalık yapıyorum. Her yıl üniversiteye gelen öğrencilerin lügat hazinesinin gittikçe fakirleştiğini görüyorum. Kendi atalarının dilini bilmedikleri için onlar, bizim için son derece kıymetli eserleri okumaktan mahrum kalıyorlar. Yetişen nesiller bu yüzden kendi kültür değerlerine karşı yabancılaşıyorlar. Bugün Türkiye’de profesörler arasında bile milli kültür kaynaklarına gidebilenlerin sayısı parmakla gösterilecek kadar azdır.
İnsanlık tarihi; dinler, inançlar ve ideolojiler arasındaki savaşların tarihidir. İnsanlar son yüzyıllarda madde ve paraya önem verdikleri için, ekonomiye dayanan fikirler ve ideolojiler politik ve sosyal hayatta ön planda yer almaya başlamıştır. Fakat madde ve paranın da diğer değerler gibi, bir inanç konusu olduğu unutulmamalıdır. Bir Mevlana ve Yunus Emre için madde veya paranın hiçbir değeri yoktur. Onlara göre, maddi her şey insanları Tanrıdan uzaklaştırır. Para, Abdülhak Hamid'in:
"Para mâbud ve bankalar mâbed"
mısrasında söylediği gibi, çağın dini haline geldiği için üstün bir kıymet sayılmaktadır.