Din
FELSEFE KAPİTALİZM VE DİN
Düşünce tarihine bakıldığında filozofların gündemini işgal eden konulardan birinin de din olduğu gözlerden kaçmıyor. Birçok filozofun düşünüş tarzı dine karşı aldığı tutuma göre değişiklik gösteriyor. Felsefeyi dinin hizmetine sunan filozofların tüm ortaçağ boyunca etkili olduğu görünürken, Rönesansla birlikte
İlk sır, beyaz inciyi halk etti ve (Enfer) namındaki kuşu yarattı. İnciyi onun sırtına koydu.
Kırk bin sene onun üzerinde oturdu.
Yaradılış • Mushafı Reş (Kara Kuran) •
Sayfa 387Kitabı okudu
Tarikatlar, yasaklanmadığı dönemlerde bile "birer gizli örgüt" niteliğindeydi. Şimdi şaşılacak bir örnek verelim: Osmanlı sultanlarının ilk üçü Ahilik yandaşıydı (Osman Gazi, Orhan Gazi, Birinci Murad) ondan sonra yalnızca Birinci Abdulhamid'le Dördüncü Mustafa Nakşibendi kuruluşuna bağlıydı. Osmanlı Devleti'nin gerileme, dağılma, çözülme dönemi bu padişahlar çağında hızlanmıştı. Osmanlı padişahları içinde Kadirilik'le ilgisi olanı yoktur. Osmanlı Devleti döneminde, yalnız İstanbul'da 65 Kadiri tekkesi, 95 Nakşibendi tekkesi vardı. Bugün de, Nakşibendilik'in, ülkemizde en yaygın olduğu illerin başinda İstanbul gelmektedir. Yine geçen yüzyılda İstanbul'da çalışan tekkelerin sayısı 450 idi (bk. Enver Behnan Şapolyo: Mezhepler ve Tarikatlar Tarihi, 1964).
Osmanlı'da yenilikler ve karşı çıkışlar
Üçüncü Selim döneminde girişilen yenilikler, gene medreseden kaynaklanan kışkırtmalarla, toplum yüzeyine yayılarak, padişahın öldürülmesiyle sonuçlanıyor, İkinci Mahmud, bu gerilemeyi önlemek için onun dayanağı olan beşyüz yıllık Yeniçeri Ocağı'nı ortadan kaldırma gereğinde kalıyor. Daha Kanuni Süleyman döneminde, şeriat kurallarına dayanılarak vakıf kurumlarının yozlaştığını, dönemin ünlü ozanı Fuzuli'nin "selam verdim rüşvet değildir deyu almadılar" sözleriyle başlayan yakınmasından (şikayet-name) öğreniyoruz.
Sayfa 14Kitabı okudu
Zerdüşlük ve inanç biçimi
Zerdüşt'e göre, insan bir sevgi varlığıdır, bu sevginin sınırı yoktur. Bu nedenle insanın kendi soydaşlarını gibi hayvanları, bitkileri, bütün doğa varlıklarını sevmesi gerekir. Ahura Mazda'nın güneşi evreni aydınlatırken varlık türlerini birbirinden ayırmaz, ışınlarını onlara eşit olarak gönderir. Bir sevgi varlığı olan insanın hayvanlara acı çektirmesi, onları kesmesi, yemesi, özellikle din törenlerinde adak olarak sunması, kan dökmesi gereksizdir, tanrısal istence de, kişisel olgunluğa, yetkinliğe de aykırıdır.
Sayfa 35Kitabı okudu
Mazdek ve dünya görüşü
Yeryüzü bütün insanların ortaklaşa yararlanmalarına açık bir yaşam alanıdır... Toplum bütün bireylerinin oluşturdukları ortaklaşa bir kuruluştur. Bu nedenle toplum malları da ortaktır, iyelik (sahiplik) doğaya aykırıdır, kimsenin kimseyi baskı altına almaya, özgürlüğünü ortadan kaldırmaya ya da kısıtlamaya hakkı yoktur. Aile kurumu da doğaya aykırıdır, kadın erkeğin tutsağı değildir, özgür bir insandır.
Sayfa 63Kitabı okudu