Tarikatlar, yasaklanmadığı dönemlerde bile "birer gizli örgüt" niteliğindeydi. Şimdi şaşılacak bir örnek verelim: Osmanlı sultanlarının ilk üçü Ahilik yandaşıydı (Osman Gazi, Orhan Gazi, Birinci Murad) ondan sonra yalnızca Birinci Abdulhamid'le Dördüncü Mustafa Nakşibendi kuruluşuna bağlıydı. Osmanlı Devleti'nin gerileme, dağılma, çözülme dönemi bu padişahlar çağında hızlanmıştı. Osmanlı padişahları içinde Kadirilik'le ilgisi olanı yoktur. Osmanlı Devleti döneminde, yalnız İstanbul'da 65 Kadiri tekkesi, 95 Nakşibendi tekkesi vardı. Bugün de, Nakşibendilik'in, ülkemizde en yaygın olduğu illerin başinda İstanbul gelmektedir. Yine geçen yüzyılda İstanbul'da çalışan tekkelerin sayısı 450 idi (bk. Enver Behnan Şapolyo: Mezhepler ve Tarikatlar Tarihi, 1964).
İlk sır, beyaz inciyi halk etti ve (Enfer) namındaki kuşu yarattı. İnciyi onun sırtına koydu.
Kırk bin sene onun üzerinde oturdu.
Yaradılış • Mushafı Reş (Kara Kuran) •
Sayfa 387Kitabı okudu
Din
FELSEFE KAPİTALİZM VE DİN
Düşünce tarihine bakıldığında filozofların gündemini işgal eden konulardan birinin de din olduğu gözlerden kaçmıyor. Birçok filozofun düşünüş tarzı dine karşı aldığı tutuma göre değişiklik gösteriyor. Felsefeyi dinin hizmetine sunan filozofların tüm ortaçağ boyunca etkili olduğu görünürken, Rönesansla birlikte
