16. yüzyıldan itibaren Osmanlı İmparatorluğu’nda her alanda görülen bu du raklama ve hatta gerilemenin nedenleri şu anda oldukça açıktır. En önemli neden dinî kurumlarının yapısı ve gücüdür. 16. yüzyıla kadar din adamlan ve hocalann oluşturduğu ulema sınıfı tutarlı, gerçekten bilim ehli, dünya işlerinden uzak kişi lerden oluşuyordu. Yüzyılın sonunda ulema sınıfının büyük bir kısmı giderek ar tan ölçüde servet ve güç sahibi oluyor ve Yeniçeriler gibi kendi çıkarlarını koru maya çalışan ayncalıklı bir gruba dönüşüyordu.
Asker ticaret yaparsa
SOYSUZ CANAVARLAR ÖRGÜTÜ YENİÇERİLER!
Tüccarın hukukuna riayet edilirdi. Ekseriya yeniçeri ve acemi oğlanlar, cebeci ve topçu takımından olanlar pazarlarda dükkân açarlar, ticaret ederlerdi.
Bazıları zorbalıkla gemilerden meyve vesaireyi ucuz alırlar, şehirde pahalı satarlardı. Esnaf kethüdası kendilerine tüccarın mükellef oldukları şeyleri teklif ettiği zaman: "Biz sipahileriz! deyu âlât-ı harbile"[harp silahlarıyla] üzerlerine yürürlerdi.
Sayfa 130 - Kapra Yayınları
Yeniçerilerin Bektaşilik’le bağlılığı ocağın kaldırıldığı tarihe kadar devam
etti. Bu bağ öylesine sıkıydı ki, Sultan II. Mahmud ocağı kaldıran kanlı şehir
muharebesinin ertesi günü Türkiye’deki bütün Bektaşî tekkelerini de kapattı,
Sayfa 92Kitabı okuyor
telakki etmek
saymak, öyle kabul etmek, öyle anlamak:
"Yeniçeriler bunu uğursuzluk telakki edip paşaya isyan bayrağı çektiler." - İhsan Oktay Anar
Gerçi İstanbul’da şarap içilen pek çok meyhane var, fakat içki içilen bu yerler, han ve sahirede olduğu gibi gece yatmak üzere müşteri kabul etmezler. Meyhaneleri Rumlar ve Yahudiler işletir. İyi para kazanırlar. Türkler meyhane işletmezler, içki içmek onlara yasaklanmış. Ama gizli gizli içer. Türk pek çok. Bilhassa esir alındıktan sonra Müslüman olan dönmeler, yeniçeriler ve diğer savaşçılar bir köşeye gizlenip sessiz sedasız içmeye başlarlar. Zira yakalanırlarsa yalnız onlar değil, diğer müşteriler de dayak yerler. Üstelik de para cezası öderler. Paşanın elleri sopalı yeniçerileri bütün şehri dolaşır, her tarafı ararlar ve ne yapıp yapıp haklı haksız ceza keserek paşaya para tedarik ederler.
2. Mahmud Dönemi ıslahatı
Askeri sorunlarıın üstesinden gelebilmek için onlarca yıl uğraşan Osmanlı İmparatorluğu, 1840'lı yıllara kadar ancak Avrupa devletleri arasındaki çekişmelerden istifade ederek ayakta kalabildi. İlk olarak, Sultan Il. Selim ordusuna bir çekidüzen vermek istemişti; fakat bu girişimi yeniçerileri kızdırdı ve sonuçta 1807`de ayaklanarak hem onu
Sayfa 550Kitabı okudu
