Batı'da devlet, sırasında bir sınıfın öteki sınıfı ezmek için kullandığı araç haline geldiği halde, sizin devlet, ana ödevi ile toplumu ihya edicidir. Yani Batı'da devletin olmadığı zamanlar, toplumlar var olmuşlardır ama Doğu'da devletsiz toplum görülmemiştir. Sizde devlet, toplumun var olma, yok olma şartıdır.
Sayfa 165Kitabı okudu
Gazzali ismi
Rivayet ederler ki onun annesi iplik büker ve Gazzâlî de pazarda satardı; işte bu yüzden Gazzâlî lakabıyla tanınmıştır.
Ey tavır ve hareketleri güzel âşıklar,
Durmadan ilahi hakikatleri arayın.
Ey tatlı güzeller, siz de gülün, oynayın.
"Ya devlet başa ya kuzgun leşe..." Çünkü Türkler için devletsiz bir vatan ve millet düşünülemez; devlet gittiği anda millet yabancıların kuzgunlar gibi başına üşüştüğü bir leş yığını ve vatan bir "hârâbezâr" hâline gelir.
"Toplum dediğin bu işte, yaşadığı çukurun içine sıçan bir hayvan sürüsü. Devletse sıçma saatlerini bile ayarlayan bir kurum. Tanrı da insanların sıçma şekillerine göre günah ya da sevap yazan bir bekçi. Bu kadar basit işte."
Devletin en üst siyasal olgusu ise; tartışılmaz güç ve kudretinden gelir. Eğer bir devlet tam ve gerçek bir devletse, onun bu yeteneğinden içeride ve dışarıda hiç kimse şüphe edemez. Şüphe, kuşku ve endişe başladıysa bu; o devletin erimeye ve zaman içerisinde de çürüyüp yok olmaya sürükleneceğinin açık belirtisidir. Bunu olaylar ve şartlar hızlandıracaktır. Fazla söz gerekemez, sıradan bir tarih öğrencisi bile bunu bilir.
Sayfa 27Kitabı okudu
