Dikkat! Spoiler içerir
Talihsiz şartlarda doğmuş bir kadının, talihsizliklerle geçen hayatı anlatılıyor.
Hikaye kahramanın ağzından aktarılıyor. Kahramanımız, "benim yaptıklarımı okuyun ki siz de aynı hataya düşmeyin" mantığından yola çıkarak hayat hikayesini yazmaya başladığını söylese de, bence dönemin şartlarına da göndermeler yapıyor. Çünkü hapishanede doğduktan sonra önce böyle çocuklara para karşılığı bakan bir kadının yanına veriliyor. Sonra bir eve hizmetçi olarak veriliyor ama o kadar güzel ki evin iki erkek kardeşi de kızcağıza aşık oluyor. Önce biriyle ilişki kurup, sonra diğeriyle evleniyor. Sonra kocası ölüyor. Tabi parası yok. Çok genç ve hayatta kalması gerekiyor. Parlak bir evlilik yapmalı. Çeyiz olarak yüklü bir para getirmezse bu güzellikle ancak metres olabilir. O da kendini zenginmiş gibi gösteriyor ve evleniyor. Talihsizlik bu ya o da öz kardeşi çıkmasın mı? Yıllar sonra tekrar yalnız kalan kahramanımız türlü şeyler yaşıyor buna benzer. Kimsenin metresi olamayacak ya da evlenemeyecek yaşa gelince de azılı bir hırsız olup çıkıyor. Ama sonu mutlu bitiyor. Mutlu sonları severim.
Herkes okumalı diyemem ama hayat hikayeleri okumak isterseniz, dönemin şartlarını merak ediyorsanız tavsiye ederim.
Kitapla ve sevgiyle...
Yakın zamanda bir salgın yaşamamış olsaydık muhtemelen bu kitabı okurken "yok artık daha neler" diye tepkiler verirdim.Ama öyle olmadı.1665 yılında yaşanan veba salgını ile 2021 yılında yaşanan covid salgını arasındaki benzerlikleri gösterdi kitap bana.
Sosyal sınıflar arasındaki salgını yaşama biçimleri,çaresiz insanları kandırmak için ortaya çıkan dolandırıcılar,kırsala kaçış,soğan ve sarımsaktan medet ummak,karantina evleri,toplu mezarlar...bu benzerliklerden yanlızca bir kaçı.
Roman türünde yazılmış bir kitap değil.Daha çok bilgilendirici bir metin,salgını yaşamış bir kişinin günlüğü denilebilir ki metnin yazarın amcasına ait olduğunun düşünüldüğünü okudum.
Okurken metin beni çok yordu.Sürekli "daha sonra buna değineceğim","daha önce de dediğim gibi" gibi cümleler bir yerden sonra "madem daha önce dedin 241 sayfalık metni neden 100 sayfada bitirmedin" diye isyan ettirdi ama günlük olduğu düşünülürse normal kabul edilebilir.
Robinson Crusoe’ye dair
İnsansızlık özlemi çektiğim ve yalnız kalmayı istediğim kimi zamanlar , ıssız bir adaya düşme isteği bu kitaptan sonra bende muhtemelen olmayacak. Her ne kadar insan her şeye alışsa da insan sesine hasret kalmayı da istemezdim sanırım.
Zencileri vatanlarında ayırma niyetiyle çıktığı yolda vatansız kalan Robinson 30 yıla yakın bir sürede kendi küçük ‘ülkesini’ elleriyle inşa eder. Tanrı’ya çok da yakın değilken bu ‘ülkede’ Tanrı ile ilişkisi güçlenir ve başına gelenlerde birer hikmet olduğunu farkedip Tanrı’ya olan öfkesi zamanla sevgiye ve şükre dönüşür. Birazcık inziva bizleri de Yaratıcıya daha yakın kılar mı diye düşünesi geliyor insanın. Yaratıcıdan , peygamberden , kutsal kitaptan bi haber bir toplumun akibeti hakkında da yeniden sorgulamamı sağlayan bu eser için teşekkürler Daniel Defoe
Bitmeyen Kitap
Benim kitapın rengi farklı ama farketmez galiba neyse. Aşırı iyi kitap ama ne zaman başlasam bitiremiyorum. Lisede başladım bitmedi, üniversitede başladım yine bitmedi. Tekrar başlayacağım. Sonunu bi göremedim. Kitap çok güzel. O dönemin dinamiklerini yansıtıyor. Yalnız bir insanın psikolojisini anlatıyor bunlar dışında kitapta osmanlı var(kısmen). 10 puan vermememin tek sebebi uzun olması bi de arada bir bunalıyor bizim robinson sonra okuyucuyu darlıyor ondan 9 puan verdim.
İlk kez okuduğumda lise 1 ya da 2'deydim. O zaman bir iki günde bitirmiştim. Şimdi 20 günde bitirmiş oldum Konusundan detaylı bahsetmeyeceğim zaten biliyorsunuzdur.
Bu kitabı yıllar sonra elime alıp okumaya karar verme sebebim, ilk okuyuşumdan bu yana aklımda kalanlar ve bana hissettirdikleriydi. Robinson'un yaşam mücadelesi, azmi, çalışkanlığı, kendini bulma çabası ve gelişmesi beni etkilemişti. Çok fazla ders çıkarmıştım. Şimdi yeniden kitabı okurken tanıdık hislerin peşine düşmüştüm. Yeniden Robinson ile adaya ayak basıp, onun tırnaklarını kazıyarak kurduğu düzene eşlik ederken bir yandan da gelen tehlikeler karşısında savunmasını uzaktan izlemek, tanıdıktı. Hiç eskimemişti.
İlk okuyuşumdan farklı olarak dikkat ettiğim noktalar elbette ki oldu. Öncelikle, Robinson eğer babasını dinleseydi tüm bunları hiç yaşamamış olacaktı. İş güç sahibi olacak, ailesinin yanında sıradan bir hayatı herkes gibi yaşamış olacaktı. Sonrasında küçük bir an da olsa babasının öğütlerini hatırlasa da çoktan evden uzaklaşmış ve ölümle burun buruna gelmiş durumdaydı.
Zaten Dünyayı görmek için yanıp tutuşan bu adamı kim durdurabilirdi ki?
Uzun bir macera. Dersler, tehlikeler ve pişmanlıklarla dolu bir kendini bulma hikayesi bu . Ben, Robinson'un macerasından sonra ikinci bölümde adaya yerleşenlerin hayatlarını okurken oldukça sıkıldım. O kadar uzun anlatılmasaydı iyi olabilirdi.
"Müslüman aleminin tek romanı"
*İslam dünyasında alegorik öykü geleneği ibni Sina nın hay bin yakzan ı kaleme alması ile başlar. Bu yapıtı ile birçok düşünürü etkilemiştir. Defoe, Bacon, Spinoza ve More gibi..
* Tanpınar, bu eseri "Müslüman aleminin tek romanı" olarak ifade eder.
*Daniel Defoe, bu kitaptan esinlenerek Robinson Cruose eserini kaleme aldı.
*Kitap iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde İbni Sina'nın Hay bin Yakzan'ını okuyoruz. Kitap hakkında bilgiler veriyor.
İkinci bölümde ise İbni Tufeyl'in Hay bin Yakzan eserini okuyoruz.
*İslam dininin ve felsefenin harmanlanarak roman şeklinde yazılmış olması muazzam bir keyif veriyor.
*Kitaptan çıkarılacak birçok ders var. Ama benim çıkardığım genel ders şuydu; ıssız bir ormanda yalnız büyüsek bile akıl, sezgi ve gözlemle Yaratıcı'yı bulmanın mümkün olduğudur. Hay' ın bir ölümle başlayan düşünme ve sorgulama süreci onu Yaratıcı' ya götürdü. Ve bu sürecin bu kadar iyi ve akıcı bir şekilde kaleme alınması tüm okurların hoşuna gidecektir.
