Cengiz Aytmatov’un bütün dünyada geniş yankılar uyandıran bu romanı, yürek paralayan tüyler ürperten bir haykırıştır. Romanın birçok yerinde bu da olur mu dediğimiz olayların hayat buluyor olması insanı derinden etkiliyor.Aslına bakarsak insanı yok sayan ve onu makineleştirmek isteyen sistemin aslında biçin çökmeye mahkum olduğunu anlatıyor roman.
Yedigey Cangeldi, cepheden döndükten sonra Kazak bozkırlarında küçük bir tren aktarma istasyonunda çalışmaya başlar. Daha sonra ölen arkadaşı Kazangap’ın cenazesini mezarına götürürken,kendisinin ve milletinin geçmişini, acı-tatlı düşündürücü yanlarıyla bir bir gözlerinin önünden
geçirir. O gün “asra bedel bir gün olur “onun için.
Geçmişi, bugünü ve yarını büyük bir ustalıkla sunmuş yazar. Aslında kitap 24 saat dilimini anlatıyor. Ama o anda yaşanılan geçmiş hatıralar güzel bir şekilde aktarılmış.
Demiurg uzay araştırma neticesinde keşfedilen bir uygarlığın, insanlarla iletişim kurma çabalarının yerküredeki yansımalarını gösteriyor. Kazangap’ın götürüldüğü Ana-Beyit mezarlığı adını, Nayman Ana adlı efsanevi bir kadının orada gömülü olmasından alır. Bu hikayede “mankurt” kavramı ele alınmış. Hafızası deve derisiyle yapılan kötü bir işkenceyle silinmiş, sadece komut alan bir robota dönüştürülmüş insan. Annesini bile öldürecek kadar ruhsuz bir insan..
Kitabın birçok yerinde derinden etkilenip o anı iliklerinize kadar yaşıyorsunuz. Sadece hayatta kalmak ve aileyle birlikte mutlu bir yaşam sürmek bile insanlara çok görülüyor. Okunmasını tavsiye ettiğim güzel bir roman.
Gün Olur Asra Bedel
Uzun zamandır bir sayfası kopuk olduğundan ertelediğim bir kitaptı... Bir öğrencimin hediye etmesi sonucu sonunda okudum, iyi ki okumuşum. Trenlerin gidip geldiği, durmadığı yazı sıcak kışı soğuk zor bir yer... Toprağına ve geleneklerine bağlı insanlar... Karanar'ın gücü kuvveti, Kazangap'ın bilgeliği, Yedike'nin çocuksu hali... Mankurt-sabitcan analojisi... Efsaneler, söylenceler... Tüm bunların yanında bir de uzaylılar :) Sovyet rusyasının kazak kültüründen götürdükleri... Ve zarife... alt metni çok güçlü, muhteşem bir eser. Okumayan çok şey kaybeder.
Aytmatov’un bulutu.
Aytmatov, masal ve tarihi gerçekler üçgeninde kurulmuş kısa ama yine, yeniden “Ben Aytmatov romanıyım.” diyen bir eseri daha. Aslında Gün Olur Asra Bedel romanının bir bölümüydü ancak o dönem basılmasına izin verilmedi ardından bu bölüm tek başına kitap halinde basıldı. “Mankurt” kavramının başlangıcı niteliğinde olan bu eseri okumanızı öneririm. Aytmatov dilinin samimiyeti diye yadsınamaz bir gerçek var cidden.
Boranlı Yedigey'den öğreneceğimiz çok şey var
"Gün Olur Asra Bedel" Cengiz Aytmatov için kariyer zirvesi sayılabilecek oldukça uzun bir roman. Olaylar asıl mesleği balıkçılık olan ancak İkinci Dünya Savaşı sonrasında balıkçılık yaptığı yerlerden memleketinden ayrılmak zorunda kalınca Sarı Özek bozkırının ortasındaki birkaç haneden oluşan Boranlı köyüne yerleşmiş Yedigey isimli
"Bu yerlerde trenler doğudan batıya, batıdan doğuya gider gelir.. gider gelirdi...
Bu yerlerde demiryolunun her iki yanında ıssız, engin, sarı kumlu bozkırların özeği Sarı-Özek uzar giderdi.
Coğrafyada uzaklıklar nasıl Greenwich meridyeninden başlıyorsa, bu yerlerde de mesafeler demiryoluna göre hesaplanırdı.
Trenler ise doğudan batıya, batıdan doğuya gider gelir.. gider gelirdi..."
Ne yazsam az kalacak, kelimelerin yetmeyeceği bir eser okudum. Kitabı anlatmanın tarifi yok gerçekten. Başkarakterlerimizden Yedigey, cepheden döndükten sonra Boranlı'da küçük bir tren aktarma istasyonunda çalışmaya başlar. Öyle ki bu bozkırda ev sayısı çok azdır ve yolcu trenleri de bu istasyonda durmaz bile çoğu zaman. Aslında buraya gelmesine, burada yaşamasına vesile olan isim çok iyi dostu olacak olan Kazangap idir. Ve bir gün Kazangap ölür. İşte o gün bir asır gibi geçer. Oysaki sadece bir günden ibarettir. Kazangap'ın ölümü ile birlikte geçirdikleri 30 yılı, anılarını, özlemlerini, savaşı, rejimi, sürgünleri, tutsaklıkları, baskıları hepsini bize engin kalemi ile aktarır. Kitapta efsanelere ve duanın önemine öyle güzel yer verilmiş ki... Nayman Ana efsanesi ile "Mankurt" kavramını vermesi, okura bunu aktarması çok güzeldi. Kazangap'ı gömmek için Nayman Ana'nın gömülü olduğu düşünülen Ana-beyit mezarlığına gitmeleri, yaşadıkları anlar, bir dostun bir oğuldan nasıl ileri olduğunu bize yaşatması efsaneydi. Ne desem az, kelimeler kıyafetsiz kalır. Cengiz Aytmatov'un her eseri ayrı bir iz bırakıyor kalbimizde. Bütün dünyada bu denli sevilmemesine şaşırmamak gerek.
Gün Olur Asra Bedel
Bir Kazak bölgesi olan Sarı Özek bozkırındaki tren istasyonlarından birinde ,Boranlıdayız.
Emekli istasyon işçisi, yaşlı Kazanyap bir gece hastalanır ve ölür.İş arkadaşı- can yoldaşı Yedigey, Kazangap 'ın cenazesini hazırlar, Kazaklar için tarihi önemi olan Ana- Beyit mezarlığına defnetmek için yola çıkar.
Arkadaşının vasiyetini yerine
