ÇANLAR KİMİN İÇİN ÇALIYOR
Bir kitapmış gibi görünen, iç içe geçmiş dört-beş romandı bana göre.
İç savaşın, kardeş kavgasının romanı.
Savaş, ölüm, vahşet, tecavüz, kan, umutsuzluk ortasında sadece dört güne bir ömürmüşçesine sığdırılan aşkın romanı.
Vicdanı hesaplaşmanın, iç sesinle çatışmanın, ölmeye, öldürmeye haklı sebepler bulmanın, zihinsel gel-gitlerin romanı.
Dava uğruna adanmışlığın, kendini hiç saymanın, memleket sevdasının, faşizme karşı direnişin romanı.
İnsanın ne kadar vahşileşebileceğinin, vicdanına inen perdenin, selam verdiğin komşunun ne denli zalimleşebileceğinin ve sıradan insanların savaş ortamında nasıl barbarlaşabileceklerinin romanı.
Bu kitabı okuduktan sonra kesinlikle aynı kişi olmayacaksınız.
Bir de şunu garanti edebilirim: İçkiyle aranız hiç yoksa bile canınız şarap çekecek. Kitaptaki şarap çanağı çanak değil sonsuz çorba kazanı mübarek. Seviyorsanız eğer, kitabın bitmesine yakın bir kadehi hazır edin ve kitaba ismini veren şiiri bu tercümesinden tekrar okuyun.
“İnsan ada değildir,
bütün de değildir tek başına, ana karanın bir parçası, okyanusun bir damlasıdır.
Bir kum tanesini bile alıp götürse deniz, küçülür Avrupa.
Sanki kaybolan bir burunmuş, dostlarının ya da senin bir yurdunmuş gibi.
Bir insanın ölümüyle eksilirim ben, çünkü bir parçasıyım insanlığın.
İşte bu yüzden sorma çanlar kimin için çalıyor diye,
çanlar senin için çalıyor.”
Yaşlı Adam ve Deniz
