Batılı insan, insanı doğanın karşısına koyan ayıncı bilgiyi kullandı ve bu noktadan bakarak doğal dünyanın kendinden bağımsız bir yorumunu yapmaya kalkıştı. Çünkü kendini, insan zekâsının öznellikten kurtulabileceğine ve doğayı nesnel olarak anlayabileceğine ikna etmişti.
Osmanlı'nın çöküşünü dair:
Osmanlı toplumsal-ekonomik formasyonunun, kapitalist dünya ekonomisinin periferisinde yer alan, bağımlı bir varlığa dönüşüm süreci, görünüşe göre şu evrelerden geçerek gerçekleşmiştir: Ticari güzergahların değiştirilmesi (örneğin ipek yolu) ve bunun doğal sonucu olarak İmparatorluğun transit gelirlerinin azalması; Osmanlı ülkelerinde arkaik yerel imalah zarara uğratacak şekilde Avrupa ticaretinin yükselişi; Yeni Dünya'dan gelen değerli madenlerin enflasyonu gitgide arttırması ve Osmanlı hammaddelerinin fiyatlarındaki düşüş; Avrupa orduları karşısında teknik açıdan geri kalma ve kapıkulu askerleriyle sipahilerin yoldan çıkması, sonuç olarak da Osmanlı İmparatorluğu'nun genişlemesinin durması; tımarın ortadan kalkması ve onun yerine iltizamın gelişi, başlıca kazanç kaynaklarının mültezimlerin ellerinde toplanması, miri toprak düzeninin zararına çiftliklerin ve malikanelerin gelişmesi; tüccar sınıfından (Avrupalılar ve daha sonraları imparatorluktaki azınlıklar) ve çiftlik sahiplerinden kapitalist dünya ekonomisine uzanan bir zincir aracılığıyla tarımın ticarileşmesi; devlet aygıtının şiddet araçları üzerindeki tekelinin zayıflaması, periferide merkezi yönetimin sorgulanır hale gelmesi ve ayan sınıfının siyasal ve ekonomik açıdan güçlenmesi.
