Batıya doğru Avrupa-temelli Osmanlı imparatorluğunda ve doğuya doğru Hint-Timur imparatorluğunda, İslam nisbeten yeni bir zeminde, çoğunluğu müslüman olmayan bir ahaliye hükmediyordu.
Bu süre zarfında donanma Mısır'daki refahın emniyete alınmasında faydalı olmuştu. Daha önce den el-Muiz'in veziri İbn Killis (ö. 991) ticareti canlandırmak için çabalar sarfetmişti.
Bu toplum aynı anda hem bir tane idi, hem de birden çoktu. Halifeliğin gücünün azalmasından sonra, ve Darü'l-İslam'ın da hızlı gelişmesiyle, yalnız Bağdat değil, başka hiçbir şehir, kültürel sahada merkezi bir rol oynamayı sürdüremezdi.