Normdışı bireysel kötülük bazen var olan toplumun eleştirisini de içinde taşır.
Bireyin benliğinin, bütünlüğünün parçalanması gibi ağır bir fiyatı olmasına karşın ölüm düşüncesi bireye o güne kadar bilinçaltına iterek bastırdığı sınır eğilimlerini tanıma olanağı verir. Uygarlığın o güne dek baş tacı ettiği "İyilik Dünyası"nı yerle bir eder; "Kötülük" dünyasını sunar bize. Sadakatin karşısında ihanetin tanınmasına imkan verir. Böylece uygarlığın bize bahşetmiş olduğu güvenli ve uyumlu dünyanın karşısına hiçliğin tedirginliğiyle dolu bir dünya çıkarır. Bu dünyada insanın dayanabileceği hiçbir kriter kalmamıştır. Modern toplumun dayattığı vasatlığa karşı bir "uç durum"dur ölüm. Sınırlarda yaşamaya mahkum olanların uğrak alanıdır.
undefined
Ölüm düşüncesini önemli kılan bir diğer nokta, onun doğrudan "Gösteri Toplumu"nun bir eleştirisini ifade etmesidir. Kapitalizmin gelişmesiyle birlikte toplum hayatı bir gösteriye dönüşmüştür. Kitle iletişim araçlarının, eğlence ve şov endüstrisinin hakim olduğu bir toplumdur bu. Sessizliğin erdemi son bulur, gürültünün hakimiyeti başlar. Pazar yerinin gürültüsüdür bu Nietzsche'nin deyimiyle. Gündelik olan her şeye egemen olur. Birey kendi varlığını ne içinde sorgular ne de daha geniş bir bütünün içinde düşünür. Toplum yaşamı ona vaktini düşünmeden geçirmesini sağlayacak binlerce araç sunar. Her insan kendine uygun görünen bir rolü benimser ve bu rolün arkasına gizlenir. Böylece gerçek kişiliklerini sürekli saklayarak rollerini oynayan bir insanlar kümesidir modern toplum.
Metis Yayınları
Sunuş..
Demokratik değiş-tokuş çağında bakışın pırıltısı yok olmuş, eşyanın tılsımı bozulmuş, nihayet bir kimlik kartına, bir bilgisayar kaydına, bir seyirlik görüntüye dönüşmüştür birey.
Sayfa 11 - Metis
Kapitalizmin gelişmesiyle toplum hayatı bir gösteriye dönüşmüştür.
...
Sessizliğin erdemi son bulur, gürültünün hakimiyeti başlar.
...
Toplum yaşamı ona vaktini düşünmeden geçirmesini sağlayacak binlerce araç sunar.
...
Böylece gerçek kişiliklerini sürekli saklayarak rollerini oynayan bir insanlar kümesidir modern toplum.
Sayfa 31 - Metis
Mekanların Ölümü
Mekân insana bir aidiyet ve köklülük duygusu veriyor, fazla bir değişikliğe uğramaksızın onun yaşamına uzun süre tanıklık ediyor.
...
Değişim değerinin kullanım değeri üzerinde hakimiyet kurduğu bu dönemde insanin yaşadığı mekanlarla ilişkisindeki sahicilik, sıcaklık, süreklilik azalıyor.
Sayfa 84 - Metis