Ezelden aşinanım ben ezelden hem-zebânımsın
Beraber ahde bağlandık ne olsan yâr-ı cânımsın
Ne olsam zerrenim, kalbimde hala çarpar esrârın
Gel ey cânan, gel ey can, kalmasın ferdâya didârın
Mehmet Akif Ersoy
Tek tük de olsa- idealist ve bilinçli insanlarla bir yerlere varılabilir. Ve bu yoldaki bütün çabalar önemlidir, değerlidir.
İnsanlara bir şeyler öğreten bir kurumda görev almıyor olmak bu sorumluluğu hafifletmez. Aile çevresindeki temel eğitimi, öğretimi ve kültürel görevleri ihmal eden her anne baba, en bozuk eğitim sisteminden bile daha kötü etkilere yol açıyor ve bu sonuçlar için de genellikle sonunda hep “başkalarını”, mesela eğitim kurumlarını yahut çocuğunun arkadaş çevresini suçlamayı seçiyor.
Her fırsatta dile getirmeye çalıştığım gibi, bilmek ve uygulamak sadece başkalarının değil, hepimizin görevidir. Herkesin üzerinde eşit olarak dağılmış bir sorumluluk olan bu görevi şöyle veya böyle savsaklayan her birey, sadece “bir şeyleri ihmal etmekle” kalmadığını, dahası temel insanî görevlerinden birini yapmayarak tüm topluma büyük zarar verdiğini de bilmelidir.
Ve lütfen siz de bu konudan rahatsız iseniz, başkalarının da rahatsız olmasını sağlayınız ve onlara gerekçelerinizi anlatınız! Eğer bu konuda herhangi bir rahatsızlık hissetmiyorsanız, neden hissetmediğinizi derinlemesine bir düşünün.
İnandığım bir şey daha var: Küçük çabaların büyük sonuçlar doğurabilme yeteneği… Öğrenmeyi, okumayı, araştırmayı, sorgulamayı başkasına bırakmayıp entelektüel hayatımızın iplerini elimize alabilirsek, kişisel zeminde -yani bizzat kendimizde- yapabileceğimiz küçücük değişiklikler bile hayret verici sonuçlar doğurabilir. Ne iş yapıyor olursak olalım, lisanımıza sahip çıkarak, bu derece gelişmişine sadece insanın sahip olduğu bu harika biyolojik özelliği insana yakışır bir bilinçlilikle kullanmalıyız.
Gençlerin öğreniminde rol oynayan öğretmen ve üniversite öğretim elemanlarına bu konuda büyük görevler düşmekte. Sıradan bir derste ağızdan çıkan her kelimenin, dinleyen öğrencilerin kafaları adedince farklı yansımaya uğradığı ortamlarda, görevleri öğretmek olan kişiler, kullandıkları lisana çok daha fazla dikkat etmelidir. İnsan yetiştirme işi, kolaycılığın hiçbir çeşidine izin vermeyecek kadar hassas bir iştir. Özellikle bizim gibi, öğrenci yeterliliğinin neredeyse tamamen aile ve öğreticilerin kişisel gayret ve tercihlerine bağlı olduğu bir eğitim sisteminde bu konunun önemi artmaktadır.
Beyindeki ana konuşma bölgelerinin ve diğer beyin alanıyla kurduğu özgül bağlantıların birçoğu anadilin öğrenilmesi sırasında son halini alır. Bu bağlantılar sayesinde kullanılan lisan, -kişinin deneyimine ve ruhsal gelişimine de bağlı olarak- beraberinde büyük ve belirsiz bir anlam bulutunu sürükler. O lisanı üreten kültür, bir yerde o kişiye “son halini” verir ve bu ikisi arasındaki uyumluluğa bağlı olarak dil kullanımının verimliliği ve şahsî lisan becerileri de artış gösterir. Mecazlar, benzetmeler, kıssalar, karşıtların kullanımı gibi üst düzey lisan özellikleri bu şekilde en kâmil biçimine ancak anadilde ulaşabilir. Sonradan edinilen bir dilde ise gündelik konuşma kolayca yapılabilirken, alınan bilginin işlenmesi, içselleştirilmesi, soyut sonuçlara gidilmesi ve yeni imgelemler üretilmesi büyük oranda kısıtlanacaktır.