diğer bir kısmı için sebeptir.
Çoğu zaman bir şeyin yakın sebebi verilir ama orada hala o şeyin niçin
olduğuna ilişkin soru varolmayı sürdürür. Bunun örneği şudur: "Niçin ikiz-
kcnarın açılan iki dik açıya eşittir?" Bunun yakın sebebi, onun üçgen oldu
ğunu söylemekle belirtilmiş olur. Fakat hala şu açıklamayı yapana kadar so-
ru varlığını sürdürür: "Çürıkü ikizkenarın açıları, diğer kenarı çıkartıldığın-
da, kenarlarından birinin iki yanından çıkan iki açıya eşittir; [zira) düz bir
çizgi üzerinde dik olan düz bir çizginin iki yanında oluşan her iki açı, iki dik
açıya denktir." Böylece konu hakkında onun niçin böyle olduğu şeklinde bir
soru kalmamış olur. Bundan dolayı sebebi bilinmek istenen hiçbir şeyde,
onun niçin olduğu sorusunun devam ettiği bir cevapla yetinmemek gerekir.
Ya mutlak olarak ya da her hangi bir şeyde varlığı zorunlu olmayana ge-
lince, bu, iki sınıftır. Bunlardan biri, çoğu zaman varolan ya da çoğu konu
için varolan yahut da her iki durumu birden kendisinde toplayandır. lkinci-
si ise, daha az ya da eşit olarak varolan dır. Bu ikincinin iki kısmını kesinlikle
hiçbir ilim incelemez. Çoğunlukla varolanı ise, pek çok ilim inceler. Bu nite-
likteki öncüllerin bizzat sonuçlan da bu niteliktedir. Bu nitelikteki sonuçları
bizzat intaç eden kıyasların öneilileri de bu niteliktedir. Bunlar, pek çok di-
siplinde zorunlularla birlikte düşünülür ve onlar gibi işlev görür. Bunlarda
sadece zatiliğin gerçekleşmesi ve ilimlerde kullanılmaları gerekir.