ATATÜRK için söylenmiş bir söz.
"Tarihimizde bunun kadar büyük bir psikolog tanımıyorum. Milletin ruhunu avucunun içi gibi biliyor."
Atatürk'ün Sırdaşı Kılıç Ali'nin AnılarıHulusi Turgut · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 2018275 okunma
Daha sonra Mustafa Kemal, Vahdettin'in "Paşa, paşa şimdiye kadar devlete çok hizmet ettin, bunlann hepsi artık bu kitaba girmiştir... tarihe geçmiştir... Bunlari unutun... Asıl şimdi yapacağın hizmet hepsinden mühim olabilir. Paşa devleti kurtarabilirsin," dediğini söyleyecekti.(137) Bu sözler belki söylenmiş, belki söylenmemiştir, ama Vahdettin'i savunanlar, bunu, Türklerin ulusal direnişini örgütlemek ıçın Mustafa Kemal'i özellikle gönderdiğini kanıtlamak için kullanmışlardır. Ayrica bu amaçla padişahın ona önemli miktarda altın verdiğini de iddia etmişlerdir. Ne var ki, padişahın bundan sonra davranışları bu yorumu yalanlıyor. Üstelik, Vahdettin 1922'de İstanbul'dan kaçtıktan sonra Hicaz'da kendini haklı göstermek için yayınladığı uzun bildiride böyle bir amaçtan hiç söz etmediği gibi, Rauf, Fethi ve Mustafa Kemal'in hareketlerini de eleştirmişti.(138) Buna karşılık Anadolu'daki görev için Mustafa Kemal'i seçmiş olan Dahiliye Nazın Mehmet Ali'nin, bakanlığın örtülü ödeneğinden ona az miktarda bir para verdiği gerçektir.(139) Yine de bu para, Mustafa Kemal'in Anadolu yolculuklarinda sürekli olarak parasızlık çekmesini önlememiştir.
(Gazi Üniversitesi, Ziya Gökalp Sempozyumu,
Ankara, 8 Mart 2004)
Seksen dört yıl önce, 25 Ekim 1924 tarihinde, Büyükada'daki
evinden sedyeyle getirildiği Taksim-Harbiye arasındaki Fransız
Hastanesi'nde öldü. Kesin bir tanı konulamamıştı, bir süredir devam
eden hastalığına aksi olsaydı bile ülkenin ve adı geçen sağlık
kurumunun o günkü
