Atatürk ve Tek Parti dönemini yorumlarken hangi ters koşullar içinde gerçekleştiğini mutlaka göz önünde tutmak gerekiyor. Millî Mücadele başlarken, mücadelenin başarıya ulaşmaması için hemen her neden vardır. Ancak Atatürk gibi bir taktik dehası, çelişen çıkarları aynı yerde toplayacak fırsatları kullanmış, koşulların gerektirdiği tavizleri vermeyi bilmiştir. Adeta siyaset cambazlığı ile hocaları etrafına toplayabilmiş, davanın 'yabancıların elindeki zavallı halifeyi kurtarmak olduğuna' tutucu çevresini inandırmıştır. Aynı şekilde, Millî Mücadelenin tek dış yardım kaynağı olan Sovyetler Birliği ile ilişkiler ustaca yürütülmüş, onların hoşuna gidecek birtakım sözler edilerek düzmece komünist partileri de kurulmuş, fakat Sovyet modelinin etkisinden dikkatle kaçınılmıştır.