çıkmış dağlara kendiliğinden
cebbar oğlu mehemmed
fransız'a silah çekmiş
hür yaşamak uğruna
ırz uğruna namus uğruna
ana için baba ve kardeş için
şu mübarek topraklar
şu mübaret vatan için
Atilla İlhan 20. yy. Türk edebiyatına ismini kazımış önemli şairlerdendir. Yazar, pek çok türde eserler yazmıştır fakat bunlar arasında en dikkat çekici olanlarını şiir türünde vermiştir. Şiirlerinde, aşkın ve geri kalan tüm duyguların sözcüsü olmuştur. Bu şiirlerin teması imkansız aşktan, yalnızlığa, hasrete ve Kurtuluş Savaşına kadar
cebbar oğlu mehemmed
burcu burcu çam kokan bir yaz akşamı omuz vermiş bir ağaç gövdesine usul usul türkü söylüyor
— hasret kuşun kanadında
deli kuşlar uçun gayrı
yazımız böyle yazılmış
bu diyardan göçün gayrı —
çıkmış dağlara kendiliğinden
cebbar oğlu mehemmed
fransız’a silah çekmiş
hür yaşamak uğruna
ırz uğruna namus uğruna
ana için baba ve kardeş için
şu mübarek topraklar
şu mübaret vatan için
"Sisler Bulvarı", "Emperyal Oteli", "Pia" gibi patetik/romantik şiirleriyle 1950'lerin edebiyat dünyasını özellikle genç kuşak nezdinde kroke/şoke eden Attila İlhan, aynı yıllarda Sosyal Realizm adını verdiği bir kuram oluşturmayı öngören eleştirel yazılarıyla da dikkati çekti. "Cebbar Oğlu Mehemmed" adlı folklorik malzemeye yaslanan, ideolojik çerçevesi milliyetçi/anti-emperyalist sayılabilecek -Kurtuluş Savaşı yıllarını konu edinir-şiiri, İlhan'ın sonraki yıllarda şiddetle eleştireceği ve "faşist" diye niteleyeceği CHP'nin 1946 Şiir Ödülü'nde ikincilik almış, solun "müs- tait" şairini ön plana çıkarmıştır. Ama hemen belirteyim: Marksist-sol, Esat Adil'in Sosyalist Partisi'nin üyesi Attilâ İlhan'a daima mesafeli davranmış, hatta bu üyelik durumu yüzünden ona güvenmemiş, onu "yol arkadaşı" saymamıştır.
Uğursuz bir hava çökmüş
üstüne memleketimin
uğursuz ve karanlık
çocuklar gülmemiş artık
sessiz sessiz ağlamış analar
oduna giderken vurulmuş
ve yahut harman yerinde
avuçları buğday kokan delikanlılar
📝| Cebbar Oğlu Mehemmed, Attila İlhan
“Bir Devrimin Nesnel Koşulları ve Türk Devrimi
ilk seferde on beş kişi vurdular
ve bir hayli düşman kırdılar
yamaçlarda koptu kızılca kıyamet
cesaretlerine söz yoktu ama
neyleyip nitsinler düşman daha çoktu
düştü birer birer bütün yiğitler
gürültüler boğazda sustu nihayet
ATTİLA İLHAN,--2'nci cebbar oğlu mehemmed-- adlı siirden.”
Atatürk; Devrim Tarihi ve Toplumbilim Açısından
Emre Kongar
.
gel haberi öteden verelim
çıkmış dağlara kendiliğinden
cebbar oğlu mehemmed
fransız'a silâh çekmiş
hür yaşamak uğruna
ırz uğruna namus uğruna
ana için baba ve kardeş için
şu mübarek topraklar
şu mübarek vatan için
.
2. Dünya Savaşı yıllarının insanlık üzerinde yarattığı yıkımın etkisini taşıyan şiirler.
Attila İlhan sanata bakışını kitabın başında uzun uzun açıklar:
" Şair madem ki kalabalık yaşıyor, madem ki herkestir; haksızlığın, o kör diktanın krallık ettiği o karanlık günlerde hürriyet ve demokrasi şarkıları söylemeye savaşacaktır." der.
Kitap, Halk hikâyelerinin meşhur girişini çağrıştıran " döşeme" ile başlar. Ardından "Cebbar oğlu Mehemmed" gelir. Toros yörükleri, Aydın yörükleri Köroğlu kızanları kalkıp da Attila İlhan'ın şirlerine yürürler. "Ümmühan" "deli Süleyman" ki bir zamanlar şahan gibi yaşayanlar gelir oturur şirin sofrasına.
Derken "Marianne" gelir, baş köşeye kurulur. Holanda'dan,Belçika'dan..
Şiir evrenseli kucaklamaksa şairimiz "duvar" ile dünyanın halklarını kucaklamakta.
DuvarAttila İlhan · İş Bankası Kültür Yayınları · 20171,373 okunma