... Çong atasın öltürsün, çogol çunak bu bolsun.” Yani: Bu
oğlan kendi eli ile kendi babasını öldürsün. Bu kadar korkunç bir er olsun!
Mete’nin tahta çıktığı sırada, Tung-hu’lar en kuvvetli çağlarında bulunuyorlardı. Mete’nin, babasını öldürüp de onun yerine tahta çıktığını öğrenince, hemen bir elçi gönderdiler. Elçi Mete’ye gelerek, babası Tuman’ın, yorulmadan 1.000 mil koşan meşhur atınm kendilerine verilmesini istedi. Mete hemen, vezirleri ile (devletin ileri gelenlerini)
“ Mete, bandan sonra vızlayan bir ok icad etti ve askerlerini talim ettirmeğe başladı. (Tamamen atlı olan) askerlerine, nereye ok atma emredilirse, hemen oraya dönüp ok atmalarını emretti. Kim bunu yapmaz (veya hafifçe tereddüt geçirirse), hemen onun başının kesileceğini ilân etti. Ayrıca avda da, (Mete’nin) vızlayan okunun hangi yöne gittiğine (herkes dikkat edecekti). Vızlayan okun gittiği hedefe, (Mete ile birlikte) ok atmayanların da, hemence başı kesilecekti. (Bir ara) Mete dönmüş ve kendisinin meşhur aygırının karnına, bir vızlayan ok atmıştı. Kendisi ile beraber aynı anda ok atmayanların da, başlarını (hemen oracıkta) kestirmişti. Mete, (sonra da) kendisinin çok sevdiği karışma bir ok atmıştı. Askerlerin bazıları duralamış ve Hatuna ok atmağa cesaret edememişlerdi. Mete, (dur al ayıp, ok atmayanları da tespit etmiş) ve başlarını hemen orada kestirmişti. (Artık askerler disipline alışmış ve her şeyi öğrenmişlerdi). Mete, askerleri ile bir ara ava çıktı. (Askerlerini tecrübe etmek için), vızlayan okunu, kendisinin güzel başka bir atma attı. Askerler de, bir kişi bile geri kalmaksızın, ata ok atıp vurdular. Mete artık, askerlerinin talim ve terbiyede iyi bir kıvama geldiklerini anlamıştı.
Mete’nin ve babasının adları: Türk tarihinin kurucusu diyebiliriz, zamanımızdan 220 sene evvel yaşamış olan Fıransız Sinoloğu
Joseph De Guignes’dir. Bu tarihçinin büyük eseri dilimize Hüseyin
Cahid Yalçın tarafından, “ Tiirklerin Tarih-i Umumîsi” adı ile, “ Oğlumun kütüphanesi” serisinden 8 cilt halinde tercüme edilmiştir. De Guignes, kendi çağında Çin dilinin tanınmış mütehassıslarından biri idi. Eserine bakılırsa kendisi, Latin ve Yunan dillerinden başka Arap ve Fars kaynaklarından da istifade edebiliyordu. Türk tarihini derli toplu olarak bir araya getiren de şüphesiz ki bu meşhur Fransızdır. Bugün bile onun kurduğu Türk Tarihi düzeni, pek fazla değişmiş değildir. Avrupa Hunlarınm, Avarlarm ve hatta henüz daha bizim bir şeylerden haberimiz yok iken, Selçukluların bile Ortaasya’dan geldiğini De Guignes
söylemişti.
Güneş doğunun, ay da batının sembolüdür.
Türkçe bürküt, “ kartal” demektir.
Göktürk mitolojisinde insanla kurt birleşerek Türk milletini meydana getirmiştir. Moğol mitolojisinde ise durum değişiktir. Bunların menşe efsanelerinde “ikili hayvan” görülür. Kendi milletleri bu hayvanların birleşmesinden meydana gelmiştir. Oğuz kabileleri de, insan olan Oğuz Han’ın, gök ve yerden gelen kutsal kızlarla evlenme yolu ile meydana gelmiştir. Oğuz Destanı daha mütekâmildir.
Yafes'in 8 oğlu vardı. Bu oğullarının soyları da gittikçe çoğalmağa başladı. Bu çocukların adları da şöyle idi : 1. Türk, 2. Hazar, 3. Saklab, 4. Rus, 5. Ming, 6. Çin, 7. Kimeri veya Kim ariu, 8. Tarih.
“Yafes ölürken büyük oğlu Türk'ü yerine koydu ve diğer çocuklarına şöyle dedi : “Türk'ü kendinizin hakanı olarak bilin ve onun
sözünden çıkmayın!” Bundan sonra Türk'e Yafes-oğlu lâkabı verildi. Kendisi çok bilgili ve tecrübeli bir hakandı.
Oğuz-Han’ın altı oğlu vardı. Bu oğullarının adları şunlardır:
“Gün (Kün), Ay, Yıldız (Yulduz), Gök (Kök), Dağ (Tak) ve Deniz (Tenggiz)."