Doğrudur, Atatürk'ü Atatürk yapan, genç yaştan başlayarak tarihin seyri konusundaki bilimsel bakış açısıdır. Atatürk, hep tarihin maddesini anlamaya çalışmış ve bu yaşanan süreçte yine tarihin seyri içinde gerçekleşebilir çözümler üretmiştir. Osmanlı devletinin
"ömrünü tamamladığını" ve yeni bir milli devletin koşullarının doğduğunu, bu bakış açısıyla görmüş ve başarı kazanmıştır. Nutuk'un başlarında, Benim kararım başlığından sonraki tahlil, Atatürk'ün tarihin seyrini nasıl maddi süreçlerle açıkladığını gösteren parlak bir örnektir:
"Hakikatte, içinde bulunduğumuz tarihte, Osmanlı devletinin temelleri çökmüş, ömrü tamam olmuştu. Osmanlı memleketi tamamen parçalanmıştı. Ortada bir avuç Türk'ün barındığı bir ata yurdu kalmıştı. ( ... ) Bu vaziyet karşısında bir tek karar vardı. O da milli hakimiyete dayalı, kayıtsız şartsız bağımsız yeni bir Türk devleti tesis etmek! ( ... )Tatbikatı bir takım safhalara ayırmak ve vakalardan ve hadiselerden istifade ederek milletin hissiyat ve fikirlerini hazırlamak ve kademe kademe yürüyerek hedefe ulaşmaya çalışmak lazım geliyordu."