Kısır döngü anlamına gelen fasit daire kavramıyla kurgulanmış, roman gibi bir öykü kitabı. Ayrı karakterlerin dönüp dolaşıp aynı duruma saplandığı, karakterlerin sıkışmışlıklarını bir türlü atamadığı, kitapta geçen zurna sesinin iliklere kadar işleyip gerçekten duygulandırdığı, konuşan bir kitap.
Ölen, fakat öldüğünü bir türlü anlamayan Cemafer karakteriyle başlıyor yolculuk. Cemafer'in zurnasını alan Zarif, yoldaşı Hasret hikayelerini uzun süre unutmam sanırım. Kitaplarda fazlasıyla sevdiğim yolculuk kavramı da geçiyor. Üstelik rüya-gerçek iç içe geçmiş biçimde anlatım da cabası. Bu yanı ile Hasan Ali Toptaş'ın Bin Hüzünlü Haz kitabına çok benzettim. Yapı olarak bir kuş gibi üzerinden geçilen şehirler duygusu aldım. Tabii Bir Fasit Daire'de kuyruğunu yutmuş yılan benzetmesine uygun biçimde hayatlar bir şekilde geçmişe bağlanıyor.
Kurgusunu beğendiğim, zor olmasına rağmen belli başlı bağlayıcılar kullanarak okumayı kolaylaştıran anlatım dili ile tavsiye edilecek bir kitap yazmış Berna Durmaz.
Kütüphanede kitap seçerken bazen aynı kitabın farklı basımlarına denk geldiğimde; sayfa sayıları arasında çok fark yok ise genelde eski basım olanına elim gider. Özellikle eski basım kitaplardaki sararmış yaprakların kitabın gövdesine tutunma çabalarını, kim bilir kaç defa çevrilmiş sayfaların içine işlemiş kokularını, altı çizilmiş satırların
Uykuların Doğusu, Gölgesizler, Bin Hüzünlü Haz gibi şaheserlerden sonra hafif bir kitap, roman baba figürü üzerinden ilerlese de mistik ögeler -Ege insanının gelenek ve inançları üzerinden- çok güzel
sindirilmiş, diğer romanlarından ayrı bir yere konmalı
Ne denir ki bu kitap için bilemiyorum. Hasan Ali Toptaş yazarken omzumdan parmaklarıma doğru bir sızı iniyordu ve ben bundan haz alıyordum diyor. Romanda bir kahraman yok gibi romanın kendisi romanın kahramanı sanki, cümleler vurucu ve uzun bir kaç sayfalık cümleler var kitapta. İsim ve içerik muazzam örtüşüyor okurken bir haz peşinde binlerce hüzün yaşayacaksınız...
Kayıp insanlar, kayıp hayatlar öyküsü aynadaki diğer kendine ulaşmanın öyküsü gölsesizler. Hasan Ali Toptaş'ın en sarsıcı en gizemli romanı. Bin hüzünlü haz kitabının kişiye olaya bağlanmış hali bir arayış bir kaybolmuşluk var ama olgusal değil bu sefer kişiler üzerinden yazmış Hasancım alicim toptaşcım.
Yaşamın kıyısında gezinen ruhları, yaraları ve yara açanları, acıyla hemhal olmuş bedenleri, içi sızlaya sızlaya çekip gidenleri, anneleri, oğulları, yarenleri en narin şekliyle anlatan adam Toptaş. Ne zaman kalemi eline alsa bizden biri olup çıkıyor karakterler. Bizim acılarımız, sancılarımız, neşesiz suskunluklarımız en güzel bu kitaplarda anlatılıyor. Ondandır sevişimiz Toptaş’ı. Anlamasak bile bazen hep çok sevişimiz bundan..
Postmodern bir roman olduğu söylencesiyle birazcık gözümü korkutsa da ikinci kez okuyuşumda ilkinden çok daha fazla içselleştirebildim diyebilirim. Bu ne bir roman ne de bir düzyazı, bu bir felsefenin yada bir ruhun kağıda dökümü.
Muazzam tasvirlerle çıkılan yolda düz anlatımı geride bırakıp alegorik ve sembolik anlamların peşine düşüyorsunuz. Biraz yorsa da size kalemi elinizden bıraktırmıyor. Zor ama güzel. Her okunuşta başka.