"Cumhuriyet nedir ve sultanlıktan farkı nedir?
"Cumhuriyet fazilet-i ahlâkiyeye, (ahlâki fazilete) müstenit (dayanan) bir idaredir. Cumhuriyet fazilettir."
"Sultanlık korku ve tehdide müstenit bir idaredir. Cumhuriyet idaresi fazinamuskâr insanlar yetiştirir. (M. Kemal 1881'de doğdu. Cumhuriyet ilân edildiğinde 43 yaşındaydı.) Sultanlık korkuya, tehdide müstenit olduğu için korkak, zelil, sefil, rezil insanlar yetiştirir. Aradaki fark bundan ibarettir." ("Cumhuriyet rejiminin kurulmasına rağmen herkes Atatürk'e "Paşam" diye hitap ederdi. Beylik, paşalık, kalktığı halde bu "paşa'lık, Atatürk için kalkmadı. Bu ölünceye dek sürdü". (C. Granda, a.g.e., sf. 20).)
(İzmir Kız Öğretmen Okulu'nda bir konuşma, 14.X. 1925) A.S.D. II, sf. 231; Hâkimiyeti Milliye, 15.X. 1925