'Dunning-Kruger Etkisi'nden Muzdarip Kişileri Tanımanın 10 Yolu
Öncelikle Dunning-Kruger Etkisi nedir kısaca ona bir göz atalım. "Dunning–Kruger etkisi" ya da "Dunning–Kruger sendromu", Cornell Üniversitesinin iki psikologu Justin Kruger ve David Dunning’in tanımladığı bir algılamada yanlılık eğilimidir.
Cornell University’de görevli psikologlar Justin Kruger ve David Dunning’in tarihe
Dunning-Kruger Etkisi
Öncelikle Dunning-Kruger Etkisi nedir kısaca ona bir göz atalım. "Dunning–Kruger etkisi" ya da "Dunning–Kruger sendromu", Cornell Üniversitesinin iki psikologu Justin Kruger ve David Dunning’in tanımladığı bir algılamada yanlılık eğilimidir.
Cornell University’de görevli psikologlar Justin Kruger ve David Dunning’in tarihe
kifayetsiz muhterisler
“Dünyanın asıl sorunu, akıllılar hep kuşku içindeyken aptalların daima kendilerinden emin olmalarıdır.”
Bertrand Russell
Literatürde "Dunning-Kruger Sendromu" olarak da geçen, Türkçede ise “kifayetsiz muhteris” kavramına denk düşen, insana dair bir olgudan bahsetmek istiyorum. Bu kavram, “yetersiz” anlamına gelen “kifayetsiz” ve
Dunning-Kruger sendromu
Dunning Kruger Sendromu Nedir?
Kısaca söylemek gerekirse; Cornell Üniversitesinin iki psikoloğu Justin Kruger ve David Dunning’in tanımladığı bir algılamada yanlılık eğilimidir.
Bu iki başarılı akademisyen, bilim dünyasına kazandırdıkları Dunning Kruger Sendromu ile 2000 yılında Nobel ödülü kazandılar.
Dunning Kruger Sendromu ‘nun Türkçesi;
Riski seven kişilerin riski göze alma nedenleri, iktisâdî literatürde "Kumarcının Yanılgısı" diye bilinen yaygın bir görüşe dayanır.
Şöyle ki kumarcı, bağımsız hâdiselerin netîcelerinin geçmişteki hâdiselerden etkileneceğini zannederek yanılgıya düşer.
Somut bir misâlle îzâh edilecek olursa yazı-tura oyununda yazı yâhut tura gelme ihtimâli %50'dir. 5 atışın tamâmında yazı gelmişse, kumarcı 6. atışın da yazı geleceğine inanır. Halbuki yazı veya tura gelme olasılığı son atışta da %50'dir yani önceki atışlardan tamâmen bağımsızdır. (Ayrıca ihtimâlin, kesinlik arz etmeyeceği îzâhtan varestedir.)
Öte yandan riski seven kişiler, aşırı bir özgüvene sahiptir ki bilimsel terminolojide "Dunning-Kruger Sendromu" olarak bilinen bu durumun halk dilindeki karşılığı câhil cesâretidir.
Buradan hareketle şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki, salt aklın birçok defa, birçok yerde nakle/vahye mutâbık düşmesi netîcesinde; aklın mutlaklaştırılmasının, la yüs'el bir otorite kabul edilmesinin "Kumarcının Yanılgısı"ndan herhangi bir farkı yoktur. Zira rasyonel akıl ile vahye muhatap olan fıtrî akıl (akl-ı selîm) farklı kavramlardır.
Buna ilâveten elif görse mertek zannedecek eşhâsın, usûl/kâide/menhec/metod/formül olmaksızın nasslara "Ben böyle anlıyorum." yaklaşımı da, yaşadığı Dunning-Kruger Sendromu'ndan başka birşey değildir. Biz biliyoruz ki içinde bulunduğumuz zaman diliminde modern zihin yapısının, risk almayı en çok sevdiği alan hiç şüphesiz Din(İslâm)'dir.
محمد طه پكر
Tâhâ Erzurûmî
٢٢ رجب ١٤٣٩
9 Nisan 2018