Bu manzumeleriyle Hadikat-i Süeda'sından Fuzûli’nin Şiiü’lmezheb olduğunu tezâkir-i şuarâ (1) sâhiblerinin, fakat Şîiü’l-mezheb bulunanları ihsâs (2) ediyorlar. Köprülüzâde Mehmed Fuâd Bey de, Sünnî ve sünnevî olduğu hâlde, bu kanâattedir. Şâirin Dîvânı’na yazdığı mukaddime-i mufassalada,(3) hepsinden ileriye giderek Fuzûli’nin Şiiliği bir hakikat-i tarihiyedir diyor. Ve sözünü te’yid için Divânı’nın bazı muhteviyâtıyla (4) ihticâc (5) etmek kâfi olduğunu söylüyor. Mehmed Fuâd Bey’e göre Fuzûli’nin naatlarında ilk üç halifeden asla bahsetmemesi delil-i teşeyyu’ (6) olabilirmiş. Hâlbuki Sünni şâirler dört halife hakkında ekseriyâ ayrı ayrı naatlar yazdıkları gibi Hazreti Peygambere âid naatlarmda da mutlaka onlardan bahsederler(miş).
Yukarıda asla, ekseriyâ, mutlaka kelimelerinin altlarına birer hatt-ı butlân (7) çekerek şu üç kelimeye nazar-ı dikkati fazla celb etmek istedim. Çünkü bunlar Mehmed Fuâd Bey’in kaleminden aynen çıkmıştır.
"...hakkı, hakikati savunanlar sadece Müslümanlar olmalı ve Müslümanların düşmanı olarak sadece butlan içinde kalanlar, zulme yardakçılık edenler, cehaleti makbul sayanlar kalmalı. Durum bu değil ve durumun bu olması için birşeyler yapılmalıdır...
Sen, mesleğini ve efkârını hak bildiğin vakit; "Mesleğim haktır veya daha güzeldir" demeye hakkın var. Fakat "Yalnız hak benim mesleğimdir" demeye hakkın yoktur. ﻭَﻋَﻴْﻦُ ﺍﻟﺮِّﺿَﺎ ﻋَﻦْ ﻛُﻞِّ ﻋَﻴْﺐٍ ﻛَﻠِﻴﻠَﺔٌ ٭ ﻭَﻟٰﻜِﻦَّ ﻋَﻴْﻦَ ﺍﻟﺴُّﺨْﻂِ ﺗُﺒْﺪِﻯ ﺍﻟْﻤَﺴَﺎﻭِﻳَﺎsırrınca, insafsız nazarın ve düşkün fikrin hakem olamaz. Başkasının mesleğini butlan ile mahkûm edemez.
Havfın bizi onun önüne taşıdığı hiçlik, Dasein’ı temelden belirleyen butlanı açığa çıkarmaktadır. Bu butlan ise, ölüme fırlatılmıştık olarak var olmaktadır.
*Kurb: Yakınlık. Tasavvufta: Allah’ın ibâdet ve tâatına yakın olmak. Hak’ın tevfîkine ve inâyetine yakın olmak. Kul ile Hakk arasındaki yakınlık, zaman ve mesâfe itibariyle değildir. O kuluna sevgisiyle, inâyetiyle yakındır.
Kurb-i akdes: En kudsî olanın yakınlığı.
Kurb-i butlân: Bâtıl ve boş olana yakınlık.
Kurb-i cânân: Sevgiliye olan yakınlık.
Kurb-i civâr: Civâra yakın.
Kurb-i dâr-ı rahmet: Rahmet evinin yakını.
Kurb-i Hak, Kurb-i İlâhî, Kurb-i Mevlâ, Kurb-i Sübhân: Allah Teâlâ’nın yakınlığı.
Kurb-i harem: Hareme yakınlık. (Bkz. Harem)
Kurb-i kıyâmet: Kıyâmete yakın. Kıyâmetin yaklaşması.
Kurb-i kirâm: Soyu temiz olan cömert, ulu kişilerin yakınlığı.
Kurb-i rızâ: Rızâ yakınlığı. (Bkz. Rızâ)
Kurb-i sebil: Kurtuluşa götürecek olan yola yakınlık.
Kurb-i sultan: Sultânın yakınlığı.
Kurbiyyet: Yakın olma durumu.
Kurbiyyet-i dildâr: Gönlü çeken sevgiliye yakınlık.
Kurbiyyet-i Hak, Kurbiyyet-i Mevlâ, Kurbiyyet-i Rahmân: Allahü Teâlâ’nın yakınlığı.
Kurbiyyet-i Hudâ-yı Lem-yezel: Zeval bulmayan Allah’ın yakınlığı.
Kurbiyyet-iRahmânî: Rahmân olan Allah’a mahsus yakınlık
Manasını yeni öğrendiğim bazı kelimeler:
Lebaleb= Ağzına kadar dolu
İcbar=zorlama
Mugalata=Doğruya benzeyen yanlış sözler söylemek
Galat-ı Meşhur= Doğru bilinen yanlışlar
Butlan = Hükmünü yitirmek, geçersizlik
Cari=Yürürlülükte olan, geçerli
Münebbih= Tenbih eden, uyarıcı
Tereke= Miras
Sen, mesleğini ve efkârını hak bildiğin vakit; "Mesleğim haktır veya daha güzeldir" demeye hakkın var. Fakat "Yalnız hak benim mesleğimdir" demeye hakkın yoktur.
ﻭَﻋَﻴْﻦُ ﺍﻟﺮِّﺿَﺎ ﻋَﻦْ ﻛُﻞِّ ﻋَﻴْﺐٍ ﻛَﻠِﻴﻠَﺔٌ ٭ ﻭَﻟٰﻜِﻦَّ ﻋَﻴْﻦَ ﺍﻟﺴُّﺨْﻂِ ﺗُﺒْﺪِﻯ ﺍﻟْﻤَﺴَﺎﻭِﻳَﺎ
sırrınca, insafsız nazarın ve düşkün fikrin hakem olamaz. Başkasının mesleğini butlan ile mahkûm edemez.
Hakkı, hakikati savunanlar sadece Müslümanlar
olmalı ve Müslümanların düşmanı olarak sadece
butlan içinde kalanlar, zulme yardakçılık
edenler, cehaleti makbul sayanlar kalmalı.
Durum bu değil ve durumun bu olması için
bir şeyler yapılmalıdır.
2- Muarazada sizleri destekleyecek, şehadet edecek her kim olursa olsun kabul ederiz, çağırınız.
Amma onlar böyle bedihü'l-butlan bir davada yalan şehadete cesaret edemezler.