Dindarlıkta daha az şair mizaçlı, soğuk ve mantıkçı, belki de şarlatan, ama yürekleriyle olmasa bile en azından kafalarıyla heyecan duyan başka birileri de, bu tek tek olaylardan kimilerinin farkına varmışlar ve bir merkezden yayıldıklarını düşünmeksizin bunları gerçek saymışlar. Her biri tekil bir olayı bir bilim haline getirmek istemiş. Cincilik, remil, büyücülük benzeri, insandan insana ve henüz hiç bilmediğimiz kimi koşullara göre değişen, bu yüzden de tümüyle geçici olgulara dayalı bütün bilicilik türleri buradan türemiş. Ama bu bilgince yanılgılardan, güçlerinin kurbanı olmuş onca insanın kanına giren kilise mahkemelerinden etkisel varlığın büyük gücüne ilişkin parlak kanıtlar da elde edilmiş; Lambert'e göre etkisel varlık, kalıbını parçalayıp keskin görüşünün önündeki duvarları yıkarak bütünüyle ayrılabilirmiş tepkisel varlık'tan; misyonerlerine bakılırsa, Hintliler buna Tokeiade derlermiş; öte yandan, yine Lambert'in dediğine göre etkisel varlık, başka bir yetisiyle, en kalın kıvrımlarının ardından, beynin içinde doğmuş ya da doğmakta olan düşünceleri ve bilincin bütün geçmişini kavrayabilirmiş:
Türk Töresi
Hoca Ahmed Yesevî, İmam Maturidî veTöre bütün topluma yeniden anlatılmalıdır. Bugün bizi parçalamaya çalışanlara vereceğimiz en sağlam cevaplar bu terkipte hala canlıdır. Alevi-Sünni ayrımı, etnik temellendirmeler yokken bunlar vardı ve bizi güçlü ve yüksek bir insani seviyede tutuyordu. Hele Töre, kültürümüzün en temelindeki hikmete nüfuz
Ne güzel anlatmış!
Temelinde, İslamiyet gibi tektanrılı yeni bir dinin yayılmasını önleyemeyen Budist, Manihaist ve Şaman rahipler, eski geleneklerini yaşatmak ve kendi kişisel çıkarlarını korumak amacıyla kendi hurafeleriyle diğer toplumların batıl inançlarını birleştirip bu karışımın üzerine biraz da din sosu katarak, cincilik, üfürükçülük ve büyücülük mesleklerinde “her devrin adamı” olmuşlardır.
Sayfa 24Kitabı okudu
Büyücülük ve cincilik
Büyücülük ve cincilik, Osmanlı halk kültüründe oldukça önemli bir role sahipti. Eğitim eksikliğinin ve tıbbi bilgi yetersizliğinin ortaya çıkardığı bir meslek grubunu da üfürükçüler oluşturmaktaydı
Sayfa 282Kitabı okudu
Ateizm adeta on yedinci yüzyılın başlarında Avrupa genelinde sıkça rastlanan büyücülükle aynı kefeye kanarak istikrara tehdit olarak algılanıyordu. Gerek
ateizm gerekse büyücülük köken ve etkileri itibarıyla esasen habis bir ur gibi kabul edilirdi ve ikisi de kanunun katı kurallarıyla bastırılırdı. Öte yandan aralarındaki en kayda değer farklılık, belki de, cadılarla büyücüler o düzenin sembolleriyle sözcüklerinden faydalanarak egemen düzeni içeriden bozarken, ateistlerin hakikati ve düzenin anlaşılabilirliğini sorgulayarak ona dışarıdan saldırmalarından ileri geliyordu. Demek ki ateizm Hıristiyanlıkla ilişkili bir kuşkuyu daha açık ve net dile getirirken büyücülük ve cincilik bunu dolaylı ve kaçamak ifadelerle yapıyordu denebilir.
Sayfa 23
