Çağatay edebiyatı ve Çağatay Türkçesi çok meşhurdur. Özbekler 1 asır öncesinde edebi dili Çağatayca olarak adlandırırlar. Osmanlı döneminde Farsça'nin edebî dil olması gibi Türkistan coğrafyasında Çağatayca konuşmak bir kültür ve statüdür. Fakat ilginçtir bu ismin babası Çağatay Han sert, katı gayet kaba Moğol dili ve bozkır kültürüne âşık şehir ve yerleşik olmaktan nefret eden Müslümanlara yaşamı gerek et yemelerinde gerek abdest almalarında zindan eden bir adamdı. Yanına gelen müslüman elçilere murdar et yeyin diyen bu hanın, Müslüman Türkistan coğrafyasının şehirli, yerleşik toplumlarina üst kimlikli kültür diline isim babalığı yapması kaderin garip bir cilvesi. Çağatay Han müslümanlara Moğol kültürlerine ters olduğu için düşmanlık beslerken torunlarından Kazan Halil'in sofu müslüman olması, Moğol diline aşık bir adamken torunu Tarmasirinin Türkçeyi tercih etmesi yine kaderin bir oyunu ona karşı.