Kurtuluş savaşlarında, ülkelerini emperyalizme karşı koruyan çeteler de vardır. Bizim yakın tarihimizde de böyle çeteler vardır. Ege'de, Yunan ordusuna karşı savaşan çetelerin önderlerine "efe" adı verilmekteydi. Bu çetelerin, Kurtuluş Savaşımıza büyük katkıları olmuştur. Güney illerimizi emperyalist saldırganlara karşı ilk kez koruyanlar da yine çetelerdir.
Çetelerin gelenekleri, yiğitlikleri ve türküleri de bugüne kadar kulaktan kulağa yayılmıştır. Çeteler, devlet otoritesinin kalmadığı dönemlerde, soygun yapıp bulundukları yörelerde kendilerine özgü düzen kurarlar. Çakırcalı Mehmet Efe bu tür çete başkanlarından biridir. Çakırcalı Efenin yiğitliği, fukara babalığı üzerine öyküler söylenmiş, türküler yakılmıştır.
- İzmir'in kavakları/ Dökülür yaprakları/ Bize Çakıcı derler/ Yıkarız konakları...
Çakırcalı yorulmuştu. Bir insan bir işi severek yaparsa, iş ne kadar zor olursa olsun, o kadar koymaz.
Halbuki Çakırcalı eşkiyalığı, adam öldürmeyi sevmiyordu. Adam öldürmek, soymak, eşkiyalık yapmak zorunda bırakılmıştı.
Kendisi hiç mi hiç suçlu değildi. Yüreği temizdi. Kime kıymıştı şimdiye kadar?
Hasan Çavuşa, kendi adını kullanarak halka zulmedenlere, Padişahın adamları olan Çerkeslere, Arnavut’lara, kendisini öldürmek için arkasına düşenlere kıymıştı.