II. Mehmed ’in otoritesini kuvvetlendirmek ve saltanatta kayıtsız şartsız yetkili olabilmek için eski ailelerin ve Türk devlet adamlarının nüfuzunu kırdığını belirtmiştik. II. Mehmed için yok edilmesi gerekli en büyük engel, Çandarlı Halil Paşa idi. Bu Veziri - Âzam o kadar...
II. Bayezid , sonuçta, Devletin diktatörü kesilmiş Gedik Ahmet Paşayı bertaraf etmiş (1482/8875, Çandarlı Halil Paşa'nın oğlu İbrahim Paşa (1498-1499/904-905) vezir-i âzam yapılarak, Osmanlı Devletinin ilk geleneklerinin tekrar ihyası yoluna gidilmişse de bu kere devşirmeler partisi ayaklanmış ve durumdan faydalanan I. Selim başa geçmiştir (1512-1520/918-927).
Çandarlı Halil Paşa...
...Şimdiden şunu söyliyelim ki siyaseten katledilen ilk vezir-i âzam, bu paşadır ve Osmanlı tarihinin bu ilk vezir-i âzam katli için II. Mehmed pek çok tedbir ve tertibe ihtiyaç duymuştur. Fakat bu nüfuzlu vezirin katledilmesi, Fâtih' in otoritesini iyice arttırmıştır. II....
Görüldüğü gibi, Fatih, bir yandan Çandarlı Halil Paşa'yı öldürterek Türkler'in devlet üst yönetiminde önünü keserken, bir yandan da Türk olmayanların yönetici olarak yetişmeleri için Enderun'u kurmuş bulunuyor.
Eski İran ve Abbasi Hilafeti dönemlerinde gelişmiş bürokratik sistem ve defter metodlarını Osmanlılar, 14. yüzyıl sonlarında veziriazam Çandarlı Ali Paşa zamanında almıştır.
