Bir yerde, bezm-i canda mı, divân-ı Cem'de mi,
Bir yerde görmüşüm seni dünyâmı görmeden
"Namaz toplayıcıdır"
"Namaz camidir” / “es-Salatü Câmiatün”
Bu söz bir hadisi şeriftir. “Namaz toplayıcıdır”, demektir. Bu toplayıcılığı iki şekilde anlayabiliriz:
1. Namaz insanları bir araya toplar, birlik olmalarını ve toplu düşünmelerini sağlar. Birbirlerini tanımalarını ve birbirleriyle ilgilenmelerini sağlar. Sosyal ilişkilerini düzenlemiş olur. Camiye de, insanları topladığı için cami denmiştir. Cem evi’ndeki cem de aynı anlamdadır ve İslamî bir kavramdır.
2. Namaz bütün ibadetlerden birer parça barındırır ve hepsini bir araya toplamış olur. İbadet deyince namazın dışında ilk akla gelenler şunlardır:
Oruç, zekât, hac, cihat, zikir ve fikir (tefekkür).
"Doğru namaz kılan insan bu ibadetlerin hepsinden bir nebze yapmış olur."
Mesela namazda Kuranı Kerim okunur. Bu, hem bir zikir hem bir fikirdir. Allah (cc) “beni zikretmek/hatırlamak için namaz kılın” buyurur.
Güçtür hatırlamak sana ram olduğum demi,
(Ey her bakışta bir daha ilhamı râm eden!
Bir yerde, bezm-i canda mı, dîvân-ı Cem'de mi
Bir yerde görmüşüm seni dünyâmı görmeden.
