...duygusal denge iki yoldan gerçekleşir.
Bunlardan birincisi hoşa gitmeyen duygularla hoşa giden duyguların yer değiştirmesidir. Bu yer değiştirme belirli bir duruma geçici olarak uyumu sağladığı için sağlıklı bir uyum değildir. Bu yolla sağlanan duygusal denge çoğunlukla çevre baskısı ile olur ve olgunlaşmamış bir kişiliğin ürünüdür.
"Hiç kimse o kadar dindar değil ama bu olunca [karma] herkes bir anda dindar kesiliyor. Bence çevre baskısı! Kesinlikle çevre. Hissettirmeden gelen bir çevre baskısı, "Biz çevremize ne deriz?" bu çok net. Bu bence 'ayıp' gibi gözüküyor, 'tu kaka' gibi. Dinle alakası yok bence, yok yok yok." (Yahudi, 50, Erkek)
Sayfa 162Kitabı okudu
Başlangıçta ıssız adaya düşen çocukların kendi otoritelerinin kurmaya çalışmasıyla süregelen bir kitap. Aile baskısı olmaması sonucunda iyi şeyler getireceğini düşünen çocuklarda otoriter olması arzusu baş gösterince gruplaşmaların beraberinde getiriyor. Bunun doğrultusunda insan doğuştan mı kötüdür yoksa bu kötülük çevre koşuluyla mı açığa çıkar sorusunun net cevabı kitapta verilmektedir.
Oysa görüyoruz ki, var olan din, taşlaşmış zihnî kalıplar içinde durmakta, yalnız aile baskısı, toplumsal gelenekler ve çevre telkinleriyle korunmaya çalışılmaktadır.
