Bir kişi amacı ödül olunca, kendi kapasitesinin üstüne çıkma şansı olsa da çıkmak istemiyor. Amaç ödül değil de gelişim olsa, kişi sürekli kendini geliştirecek. Sürekli kendi kapasitenin üstüne çıkacak.
Biz ve özdenetimli toplumlar....
Ülkemizde uyarılar genellikle yasak ve ceza ifadeleriyle yazılırken, özdenetimli toplumlarda uyarılar daha çok rica ve bilgilendirme amaçlı yazılır. Mesela bizde, "Burada yüzmek yasaktır" yazılır, özdenetimli toplumlarda, "Burada yüzmek tehlikelidir" diye. Dış odaklı toplumlarda, "Bu tuvaletleri öğrencilerin kullanması yasaktır", özdenetimli toplumlarda, "Bu tuvaletler öğretmenler içindir" yazar.
Karne hediyesi neden sakıncalıdır?
Karne hediyesi çocuğa "okulda başarılı olmak kendi içinde değersizdir" mesajı verir. Öğrenme amaç olmaktan çıkar, araca dönüşür. Asıl amaç, hediyeye ulaşmak olur. Öğrenme değersizleşir. Çocuk, sadece öğrenmek için öğrenmelidir. Karne hediyesi bu amacı değiştirir. Gerçek öğrenme ikinci plana atılır. Örneğin, çocuk öğrenmesi zor olan işleri, başarısız olma korkusundan dolayı seçmez. Kolay işleri seçer. Başarıyı, gelişmeye tercih eder.
Bir ortamda ödül, ceza, rekabet gibi değerlendirme ve yargılama varsa, öğrenciler çoğunlukla performans odaklı olmayı seçiyor. Bu durumda da kendilerini ispatlamak ve yargılamamak için kolay işleri seçiyor. Gelişim ve öğrenme duruyor. Ama öğrenme, geribildirim ve gelişim ortamı varsa, çocuk gelişim odaklı olmayı seçiyor. O zaman insanların amacı kendini ispatlamak ya da ödül almak değil, öğrenmek ve başarı hazzını tatmak oluyor.
Hayat sizi yargılamaz ya da cezalandırmaz. Doğanın güçleri kötü değildir. Bunların kullanımının etkisi sizin içinizdeki gücü nasıl kullandığınıza bağlıdır. Elektriği birini öldürmek için de evi aydınlatmak için de kullanabilirsiniz. Suyu bir çocuğu boğmak için de onun susuzluğunu gidermek için de kullanabilirsiniz, iyi ve kötü kişinin zihnindeki düşünce ve amaca bağlıdır.
Tolstoy
“Dostoyevski, deli roman kahramanlarından birini, inanmadığı şeyleri yapan, inanmadığı bir amaca hizmet ettiği için yaşamı boyunca kendisini ve başkalarını cezalandıran bir kişi olarak betimlemiş. Burda anlattığı kendisiydi, ya da daha doğrusu aynı sözleri kendisi için de kolayca söyleyebilirdi.”
