Akış
Ara
Mesajlar
Bildirimler
Kaydedilenler
Ne Okusam?
Profil
Gönderi Oluştur
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.21
Evren hep vardıysa ve Büyük Patlama onun bir parçasıydıysa; ya Evrenimiz var olan tek evrendi ya da kendi Büyük Patlamalarından diğer evrenler de ortaya çıkmıştı. Çoklu evrenler (multiverse), kendi evrenimize ek olarak birçok evrenin var olduğu bir kozmosla ilişkili bir isimdir. Bu senaryoda, her biri kendi evrenini oluşturan birçok farklı genişleyen bölge olabilir.Bu beni bir üsttekinin yol açtığı son felsefi sorgulamaya getiriyor: Acaba böyle bir çoklu evren var mı? Mevcut fizik kuramları, çoklu evrenlerin olası olduklarını; özellikle bugünlerde formüle edilen kuantum kütleçekim kuramlarında birçok olası çözümün verildiğini öne sürmektedir. Bu hesaplamalar ayrıntılı incelemeye yeter mi derseniz, başka girilemez evrenlerin var olması gerektiği hususunda bahse girebilirim. Peki, onlara niçin ulaşılamaz? Fiziksel yasaların ve güncel teknolojinin sınırlamalarını bildiğimiz dikkate alındığında, onların orada olmadıklarına karar vermek hem mecazi hem de genel anlamda öngörüsüzlüktür. Dünyamız hakkında hiçbir şey, bir çoklu evrenin varlığıyla bağdaşmaz değildir.
Sayfa 52Kitabı okudu
Paralel Evrenler
Evrenimizin doğuşuna ve ona hükmeden tuhaf, karanlık enerjinin doğasına kafa yordukça görüyorum ki, bildiğim her akla yatkın teori, görünür evreni yaratan Büyük Patlama'nın eşsiz olmadığını söylüyor. Oralarda biryerlerde çok sayıda, hatta belki de sonsuz sayıda evren olabilir ve ben bu satırları yazarken bile bazıları Büyük Patlama'yı yaşıyor, bazıları ise çoktan Büyük Çöküş'ü deneyimlemiş olabilir. Felsefi açıdan bakarsak, belli bir başlangıca, ama belirsiz bir sona sahip evren düşüncesini yeterince tatmin edici bulmayanlar için şu, güzel bir haber olabilir: "Metaevren" de (metaverse) ya da "çoklu evren"de (multiverse) herşey, zaman içinde çok daha homojen görünebilir.
Ama felsefe bir yana, nedensel olarak birbiriyle bağlantısız çok sayıda evrenin -hiçbir zaman doğrudan iletişime giremeyeceğimiz, dolayısıyla sonsuza dek "doğrudan ampirik doğrulama"nın sınırları dışında kalacak alanların- varlığını düşünmek, kendi evren anlayışımız üzerinde önemli bir etki yaratabilir. Onların varlığı, kendi evrenimizin beklenmedik bazı özelliklerini açıklamamıza da yardımcı olabilir, çünkü temel özellikleri birbirinden ayrılan, sonsuz sayıdaki farklı evrene sahip bir meta-evren söz konusu olduğunda, bizimki gibi bir yaşam, yalnızca belli özelliklere sahip evrenlerde ortaya çıkabilir.
NTV Yayınları - XCII. Lawrence M. Krauss
Paralel evrenlerin varlığını ve Büyük Patlama’dan önce ne olduğunu deneysel olarak kanıtlamak mümkün olabilir. Belki on yıl içinde, LISA (Laser Interferometry Space Antenna – Lazer Girişimölçer Uzay Anteni) adlı aracı, Büyük Patlama’dan kaynaklandığı düşünülen kütleçekim dalgalarını aramak üzere uzaya gönderebileceğiz. Aradığımız evrenin bebeklik resimleri, ama evreni ana rahminden çıkarken, belki kendisini ana evrene bağlayan bir göbek kordonuyla birlikte görebiliriz. Bu nasıl olacak? Sicim kuramına göre, Büyük Patlama sonrasındaki radyasyona bakarak grafiği geriye doğru yürütüp Büyük Patlama öncesine götürebiliriz. Sicim kuramı size Büyük Patlama öncesi ve sonrasındaki evrenleri verir. Dolayısıyla Büyük Patlama sonrasındaki radyasyonu bildiğimizde zamanda geriye götürerek Büyük Patlama öncesi evrene ulaşabiliriz. Biliyoruz ki, evrenimiz genişleyen bir tür köpük. Bu bize Einstein’ın gösterdiği resim. Aynı kuram, bir “Multiverse” ya da “çoklu evrenler” içinde bir köpük banyosundaki gibi çok sayıda köpük olabilir ve bu köpükler çarpıştığında ya da bir köpük daha küçük köpüklere bölündüğünde bir Büyük Patlama meydana gelebilir. Dolayısıyla Büyük Patlama’nın bir “Multiverse” ürünü olduğunu düşünüyoruız.
kurious.ku.edu.tr › michio-ka...
Michio Kaku'nun Gözünden Gelecek 20 Yıl - KURIOUS
Çoklu evrenler (multiverse)
#53353603
Let us recognize these speculations for what they are. They are not physics, but in the strictest sense,
metaphysics. There is no purely scientific reason to believe in an ensemble of universes. By construction these other worlds are unknowable by us. A possible explanation of equal intellectual
respectability – and to my mind greater economy and elegance – would be that this one world is the way it is, because it is the creation of the will of a Creator who purposes that it should be so.
Çoklu evrenler (multiverse)
Yüzyıllar boyunca pek çok insan kendi dönemlerinde bilimsel açıklaması yapılamayan doğanın güzelliğini ve karmaşıklığını Tanrı’ya atfettiler. Ancak Darwin ve Wallace’ın mucize gibi görünen yaşam formlarının bir yüce gücün müdahalesi olmaksızın ortaya çıkabildiklerini açıklamaları gibi, çokluevren kavramı da, evreni bizim çıkarlarımız için yaratan iyiliksever bir yaratıcıya gerek kalmadan fiziksel yasalardaki ince ayarı açıklayabilir.
#53353603
#44048864 (ve yorumları)
#34004462
#54103343
#53865120
#34004300
Çoklu evrenler (multiverse)
Aslında bu çokluevrenler kendiliklerinden fizik yasasından doğarlar. Onlar bilimin öngörüsüdür. Her evren pek çok olası geçmişe ve şimdiki zaman gibi yaratılışından çok sonraki bir zamana karşılık gelen pek çok olası duruma sahiptir. Bu durumların çoğu bizim gözlemlediğimiz evrene hiç benzemeyecektir ve herhangi bir yaşam formunun varlığı için hiç uygun olmayacaktır. Sadece çok azı bizim gibi canlıların varlığına izin verecektir. Böylece bizim varlığımız, bu uçsuz bucaksız evrenler dizisinden yalnızca varoluşumuza uygun olanları seçecektir. Kozmik ölçekte biz her ne kadar çelimsiz ve önemsiz olsak da, bu seçim bizi bir anlamda yaratılışın tanrıları kılmaktadır.
#53353603
#53354415
#34004300
Çoklu evrenler (multiverse)
Our universe, extending immensely far beyond our present horizon, may itself be just one member of a possibly infinite ensemble. This 'multiverse' concept, though speculative, is a natural extension of current cosmological theories, which gain credence because they account for things that we do observe.
#53353603
Çoklu evrenler (multiverse)
Önde gelen bir kuantum teorisyeni olan John Polkinghome, çoklu evren yorumunu reddederken şöyle der: “Bu tür spekülasyonların ne olduklarını açıkça ortaya koyalım. Bunlar fizik değil, baştan aşağı metafiziktir. Bir evrenler topluluğuna inanmayı gerektirecek hiçbir bilimsel gerekçe yoktur. Yapıları itibariyle diğer dünyaları bilmemiz mümkün değildir. Oysaki mevcut duruma eşit derecede entelektüel itibara layık -ve benim fikrime göre çok daha zarif ve daha etraflı- bir başka olası izah şöyle olurdu: Bu dünya böyledir çünkü Yaratıcı’nın iradesi böyle olmasını istemiş ve onu böyle yaratılmıştır.”
#53354415
Sayfa 155Kitabı okudu
Çoklu mu Evren?
Ateist anlayışı benimseyenler, gözlemcinin kendini var eden koşulları gözlemesinin seçici etkisiyle tasarım delilinden kaçılamayacağını anlayınca, bu yaklaşımlarını “sonsuz evrenler veya çok-evrenler (multiverse) senaryoları” ile birleştirme yoluna gitmişlerdir. Buradaki amaç olasılıklarla ilgili ortaya çıkan sorunu, düşük olasılıkları sonsuza veya çok daha büyük bir kümeye kıyaslamak suretiyle önemsiz göstererek aşmaktır: Çok-evrenler varsa, bu evrenlerden biri olan bu evrendeki hassas ayarlara şaşırmamız gerektiği, çünkü çok-evrenlerden birinde bu olasılığın gerçekleşmesinin muhtemel olduğu söylenmeye çalışılmıştır.
Richard Swinburne bu hususta şöyle demektedir: “Evrenimizin düzenliliğini açıklamak için bir Allah yerine sonsuzca başka evren varsaymak, mantıksızlığın en üst düzeyi gibi görünüyor.”
Kamon biç
Çoklu evren (multiverse) teorisi yaşadığımız evrenin tek başına olmadığını, aksine birbirine paralel bir çok evren olduğunu iddia ediyor. Bir birlerine paralel bu çoklu evrenleri içine alan yapıya ise multiverse adını veriyor. Paralel evrenler konusunda tüm bilim camiası ortak fikirde değil, hatta bazı fizikçiler var olsalar bile bu paralel evrenlerle iletişime geçmenin imkansız olduğunu düşünüyor.
Örnek vermek gerekirse patlamış ya da patlamakta olan bir süpernovayı gidip yerinde gözlemleme şansımız yok, ama patlamadan bize ulaşan kozmik ışınlar parçacık dünyasının nasıl bir işlevsellikte ilerlediğini anlamamıza yardımcı olabiliyor. Yani çoklu evrenlerin varlığını onaylayacak bulgulara erişmek muhtemelen kuantum mekaniğinin gerçekliğini anlama biçimimizi değiştirecek ve buna bağlı henüz açıklama getiremediğimiz pek çok soru işreti aydınlanacak. Bu açıdan bakarsak açacağı bilimsel çığırlar neredeyse sınırsız ve tek başına hayali bile oldukça fantastik. Bitirmeden önce çoklu evren teorisinin gerçekliğine dair düşünmeniz için size birkaç soru bırakayım. Hiç düşündünüz mü? Sekiz feet derinlikte toprak altında yatan diğer siz güçlü bir diktatör olabilir.
Ailenizle gerçek aileniz olmayabilir, hatta bir tık ötesi onlarla hiç karşılaşmamış bile olabilirsin.