faşizmin dini, coğrafyası, dili yok
Şuradan başlayalım, roman yüzde yüz gerçek bir hikayeden aktarılıyor. Ünlü yönetmen Costa Gavras tarafından beyazperdeye de aktarılmış. Şu sözlerle başlıyor film.
" Gerçek olaylarla, sağ ya da ölü olsun gerçek kişilerle benzerlikler rastlantısal değildir. Her şey kasitlidir."
Yunanistan'daki solcu milletvekili Grigoris Lambrakis'in altmışlı yıllarda milliyetçi duygular sömürülerek , emniyet, ordu, bürokrasi ve yerel makamlar elbirliği ile katledilmesini anlatıyor roman. Bu cinayet yine aynı güçler tarafından örtbas edilmeye de çalışılıyor. Ama...
Bir sorgu yargıcı tüm planları bozuyor, cinayet her türlü baskıya, tehdide karşı aydınlatıliyor.
Bu romanı okurken yakın zamanda meydana gelen Madımak katliamini hatırlıyoruz. Olayın planlanlanmasi, sonrasında sanatçılarin suçlu çıkarılması neredeyse birebir örtüşüyor. Yine hayatını benzer bir şekilde kaybeden, yine barış sevdalısı, beyaz güvercin Hrant Dink'i hatırlattı. O da benzer bir şekilde, aynı güçler tarafından, milliyetçilik kisvesi altında, Ege'nin bu yakasında öldürülmüştü. Onun da cenaze töreni, tıpkı Lambrakis gibi barış yürüyüşüne dönüşmüştü.
Faşizmin dini, imanı, dili, toprağı yok. Her yerde aynı şeyden besleniyor. Emperyalist güçleri arkasına alıp, vatanseverlere, barış savaşçılarına acımasızca saldırıyorlar.
Ve...
Bu kitabı okurken bana eşlik eden sevgili
Lina,
Hem kitaptan hem de beraber okumaktan büyük keyif aldım. Çok çok çok teşekkür ederim. Minnettarım...
Bir güzel inceleme de buraya bırakayım..
1999'da Yaşar Kemal, Zülfü Livaneli, Orhan Pamuk, Ahmet Altan ve Mehmet Uzun'un girişimleriyle tüm dünyadan 46 yazar ve sanatçı imzaladıkları ortak bir bildiri kalem alırlar: "Yeni yüzyılda Türkiye'yi, insan hakları ve demokrasi konusunda örnek alınması gereken bir ülke olarak görmek istiyoruz." Bildiriye imza atan yazar ve sanatçılar arasında yazar Günter Wallraff, Nadine Gordimer, Harold Pinter, José Saramago, Arthur Miller, Elie Wiesel, Jack Lang ve yönetmen Ingmar Bergman ile Costa Gavras'da vardır. Yaşar Kemal, bildiriyi okuduktan sonra yaptığı konuşmada tarih boyunca uygarlıkların ve kültürlerin birbirini beslediğini belirtir.
Tavsiye Ederim
Bazı filmlerin zamanı ve mekanı yoktur. Zalimin zulmü her zaman ve mekanda aynıdır çünkü. Costa Gavras'ın Z (Ölümsüz) filmi gibi.
Çok Güçlü
“Din ve monarşi, edebi ülkemizin iki dayanağıdır ve batı hristiyan uygarlığının. Artık kapitalist ve işçi olmayacak, veya sağ veya sol... Bize gereken birleşmiş bir halk! Bize temizlik lazım, entellektüel pisliklerden başlayarak! Yandaki kitapçı!
Gençliği birleştirin ve onlara ortak bir hayal verin. Dışarda bazıları diyor ki; savaşmayın, sevişin. Biz diyoruz ki savaşın; çürümüşlüğe karşı, liberalizme karşı ve ayrımsız özgürlüğe karşı.”
Costa Gavras Ölümsüz
Yılmaz Güney, Cannes ödülünü paylaştığı ve bu aralar onun hakkında bir film çekmeye hazırlanan dostu Costa Gavras'tan çok Richa'ya yakındır. Ne yazık ki Leyla Erbil'in Yılmaz Güney olgusuyla baş edebilecek bir senaryo oluşturabileceğine de inanmıyorum. Fatih Altaylı ile Serdar Turgut'un budalaca saldırılarının ardından Yılmaz Güney adına " cevap vermeye" kalkışan yandaşlarının tavrı da Güney sinemasının ima ettiklerinden o kadar uzaktı ki, onun işlediği cinayetten, hatta " politik" sloganlarından "ayrı" , salt sinema açısından değerlendirmek gerektiğini söyleyip duruyorlar. Oysa Yılmaz Güney sinematografisi, ta başlarından itibaren bir " toplumsal tip" , bir " yaşam biçimi"ve bunların sinema dilinde beliriş biçimine dair bir düzenlilik sunuyordu.."
"Hastane ve doktorumuz eksik ama bütçenin yarısı askeri harcamalara gidiyor. Bir top atılıyor ve bir öğretmenin bir aylık maaşı duman oluyor!.. Dünya çapında çok fazla asker, ilerleme yönünde giden her şeye ateş açmaya hazır."
*|Z (Ölümsüz - 1969 - Costa Gavras)
“Din ve monarşi, edebi ülkemizin iki dayanağıdır ve batı hristiyan uygarlığının. Artık kapitalist ve işçi olmayacak, veya sağ veya sol... Bize gereken birleşmiş bir halk! Bize temizlik lazım, entellektüel pisliklerden başlayarak! Yandaki kitapçı!
Gençliği birleştirin ve onlara ortak bir hayal verin. Dışarda bazıları diyor ki; savaşmayın, sevişin. Biz diyoruz ki savaşın; çürümüşlüğe karşı, liberalizme karşı ve ayrımsız özgürlüğe karşı.”
Costa Gavras, ölümsüz
"Eski bir kural vardır: her zaman önce bir suçtan çıkar sağlayanlara bakılır."
*|Z (Ölümsüz - 1969 - Costa Gavras)
