Diderot Etkisi Nedir?
Diderot etkisi diye bir etki var ve bu da çok önemli bir kavram. Denis Diderot (1703-1784), ünlü bir Fransız yazar ve filozoftur. Aydınlanma Çağı'nın, en önemli kişilerinden birisi olarak kabul edilir. Fransız Devrimi'ni hazırlayan düşünsel gelişmelerde katkısı vardır. Yeni felsefesi ve bilimsel düşünceleri Avrupa'da yaymak amacıyla Jean le Rond d'Alembert ile birlikte yazdığı Ansiklopedi en çok bilinen eseridir.
•••
Diderot, büyük borç altına girmiş ve paraya ihtiyacı en üst seviyeye çıkmışken 1765 yılında Rus Imparatoriçesi Büyük Katerina, sanat ve bilimin koruyucusu olarak Diderot'un kütüphanesini satın aldı ve hemen sonra o kütüphaneyi yine Diderot'a bıraktı. Böylece Diderot'un eline önemli bir miktar para geçmiş oldu. Katerina bununla da yetinmeyip 25 yıllık maaşını peşin vererek Diderot'u kütüphanecisi olarak işe başlattı.
•••
Diderot, eline geçen büyük parayla öteden beri almayı düşünüp de alamadığı pahalı kırmızı bir sabahlık aldı. Sabahlık o kadar görkemliydi ki Diderot evdeki eşyaların ona uymadığını fark etti ve başladı eşyalarını sabahlığına uygun olacak yenileriyle değiştirmeye. Her değiştirmede diğerleriyle uyumsuzluk daha da göze batar hale geliyor, yenileme süreci bir türlü bitmiyordu. Sonunda kendisini, evdeki bütün eşyaları yenileriyle değiştirmiş ve yeniden borçlu duruma düşmüş olarak buldu.
•••
Diderot, bütün bunlardan sonra "Eski Sabahlığım İçin Pişmanlık" başlıklı bir yazı yazdı ve içine düştüğü tüketim çılgınlığını anlattı.
Sayfa 48 - Butik Yayıncılık, 2022Kitabı okudu
Böyük Suala qısa cavab
Her hayvan az çok bir insan, her mineral az çok bir bitki, her bitki az çok bir hayvandır. ... Doğada keskin çizgilerle tanımlanmış hiçbir şey yoktur." Tüm canlı formları farklı ilkel formlardan türemiştir: "Tavuk mu yumurtadan yoksa yumurta mı tavuktan sorusu sizi rahatsız ediyorsa," der d'Alembert, "bu, hayvanların en başından beri şimdiki gibi olduklarını varsaymanızdandır. Ne delilik! Önceden ne olduklarını daha sonra neye dönüşeceklerinden daha iyi biliyor değiliz. Belki de çamurun içindeki ufacık bir solucan kıvrıla kıvrıla büyük bir hayvan olma yolunda ilerliyordur..."
Tarihçi Robert Darnton;
Devrim Oncesi Fransa'sında Okuma, Yazma ve Yayıncılık adlı kitabında Fransız Aydınlanmacıları arasındaki kuşak çatışmasını gözler önüne serer. Voltaire'den d'Alembert'e Aydınlanma'nın büyük filozofları çabalarıyla kendilerini Paris muhitine [monde] kabul ettirip rejimin himayesinde maddi açıdan rahata kavuşurken, 1770'lerden itibaren Paris'e akın eden genç entelektüeller, onların elde ettiği maddi olanakların yakınına dahi yaklaşamıyordu. Onlar da bir araya gelerek edebi yeraltı dünyasını oluşturdular (...)
Sayfa 28 - İletişim YayıncılıkKitabı okudu
Bu Diderot'lar ve d'Alembert'ler ve Voltaire'ler ve Rousseau'lar ve her neyse adları, işte o yazıcı uşakları-hatta ruhban sınıfından olanlar bile var içlerinde ve soylu baylar var!- kendi berbat huzursuzluklarını , kendi doyumsuzluklarından duydukları tadı, dünyada hiçbir nimetle yetinemeyeşilerinin verdiği zevki, kısacası, kafalarındaki uçsuz bucaksız kargaşayı bütün topluma yaymayı gerçekten başardılar!
Sayfa 60Kitabı okudu
''Akıl bir saate benzetilebilir. Akrebin ilerlediğini görmezsiniz ama ilerler. Ancak belli bir zaman sonunda ne kadar yol aldığı fark edilir. ''
- d' Alembert
Sayfa 206
vay terbiyesizler
Bu Diderot'lar ve d'Alembert'ler ve Voltaire'ler ve Rousseau'lar ve her neyse adları, işte o yazıcı uşakları -Hatta ruhban sınıfından olanlar bile var içlerinde ve de soylu baylar!,- kendi berbat huzursuzluklarını, kendi doyumsuzluklarından duydukları tadı, dünya da hiçbir nimetle yetinemeyişlerinin verdiği zevki, kısacası, kafalarındaki uçsuz bucaksız kargaşayı bütün topluma yaymayı gerçekten başardılar!
Sayfa 65Kitabı okudu
DIDEROT
Bana hisseden bir varlığın kendisiyle ilintili olarak varoluşu ne demektir, söyler misiniz?
D'ALEMBERT
Bu düşündüğü ilk andan şu ana kadar kendi varlığının bilincinde olması demektir.
DIDEROT
Bu bilinç neye dayanır?
D'ALEMBERT
Davranışların belleğe kazınmasına.
Sayfa 12Kitabı okudu
