Arafta kalmaktı Dante'nin cehennemi. Dostoyevski bir blöf adamıydı. Kötü bir elle rest çektiğinde, rakibin rest'i görmesiyle başlardı cehennemi. Arkadaş Zekai Özgerin, sakalsız olmasıydı. Ahmet Erhan'ın ışıklar içinde akan bir tren kadar yalnızlığıydı. Oğuz Atay'ın cehennemi iç sesiydi. Yılmaz Odabaşı'nın Feride, Macit Önal'ın Lali Berte'ydi. Herkesin cehennemi içindedir. Kalbinde, ruhunda, parmak uçlarındadır. Aşkın, tutkuya, tutkunun acıya dönüştüğü yer de bir cehennemdir. Hüzünlüdür, ağrılıdır, ağırdır ama yaşadığınızı, varolduğunuzu hissettirir. Cehenneminizi yaşayın.
"Dante'nin İlahi Komedya'sında cehennemin kapısında 'Ey buradan içeri girenler, her türlü ümidi geride bırakın' yazar. Cehennem ümidin olmadığı yerdir.Hiçbir ümidin kalmaması,hayatta cehennemi yaşamaya denktir."
Dante'nin İlahi Komedya'sında cehennemin kapısında "Ey buradan içeri girenler, her türlü ümidi geride bırakın" yazar ("Lasciate ogni speranza voi ch'entrate"). Cehennem ümidin olmadığı yerdir. Hiçbir ümidin kalmaması, hayatta cehennemi yaşamaya denktir.
İlahi Komedya'nın en büyük handikapı Batlamyus sistemi üzerine kurulu olmasıdır. Galileo "Dante'nin Cehennemi Üzerine Dersler"inde bu gerçeği dile getirmemiştir. İlahi Komedya bu nedenle devrimci bir şiir değildir.
CEHENNEM
Hayatta herkesin kendine ait cehennemi var. Cehennemle buluşmak için kendimizden kaçıyoruz , yanarak acılarla savruluyoruz, korkularimizla ruhumuz yanana kadar atesimizde saklanıyoruz , kendimize soylediğimiz yalanlara cehennemimizi büyütüyoruz, daha derin ve çıkmaz sokaklı yaşamlarda ,kendimize merhametsizce saldırıyoruz , Gelecek zebanimiz olmuş sürekli bizi kaygı denizine atıp duruyor , kendimize olan sevgimize bile o kadar uzağız ki en karanlık dehlizlerdeki yanlızlık hapisanesinde ,derin yanlizlikla nefes almaya çalısıyoruz . Ve cehennem dışardaymış gibi kendi cehennemimize hayatı ve insanları atıp kendimizi yakmaya devam ediyoruz.
Dante nin dedigi gibi "Cehennem bu kadar yakın olmasaydı insan da bu kadar kötülük var olmaz dı. "
Cehenneminizde yaşamak istemiyorsanız kalbinizi kendinizi ve gerceklerinizi sevecek kadar cesur olun
Yüreginiz ve sevginiz sizi cehennemden kurtaracak tek seydir.
Oğuz Çapar