Nezamn ruhen yorulsam, ya şiir okuyurum, yada tiyatro okuyurum, tiyatro okumk izlemek kadar keyifli dinlendirici geliyor bana..
"Kadın hikayelerini anlatan oyunlar yazan, oyunları beş kitap halinde yayımlanıp çeşitli dillere çevrilen, Türkiye, ABD, Tayvan ,İsveç’te sahnelenen , Tiyatro Boyalı Kuş ve Bab-ı Tiyatro isimli profesyonel tiyatro
Mehmet Uzun' un Kürt Dili ve Edebiyatı için yaptığı çalışmalarından ve mücadelesinden dolayı kendisine her zaman teşekkür borçlu olacağız. Bir çok kitabında olduğu gibi bu denemesinde de kendi ana dilinin güzelliğini, özellikle coğrafyamızdaki önemini anlamamıza yardımcı olmakta. Mehmet Uzun genel olarak akıcı anlatıma sahip, okuyanı yormayan bir yazar. Bu denemesinde insanlık tarihinin en eski edebiyat türlerinden olan sözel edebiyatla ilgili bir konuyu, 'dengbej' ele almış; bilinmesi gereken bir çok hikayenin kaybolmamasını sağlamıştır.
"Önce söz ve kelam vardı."
ÇEVİRMENİN ÖNSÖZÜ Tarihi yasaklarla dolu Kürt halkının dilinin ve kültürünün yaşatılıp yeni kuşaklara aktarılmasında sözlü edebiyatın rolü büyüktür. Sözlü edebiyat deyince de kuşkusuz akla öncelikle dengbejler gelir.
Büyük dengbej, efsanevi Kürt şairi Evdale Zeynıke, Kürt sözlü edebiyatının önemli ustalarından biridir.Yalnız Kürtler arasında
Mehmet Uzun'un okuduğum üçüncü kitabı oldu Dengbejlerim* . Destansı akıcı bir dili olan Uzun' un bu kitabı diğer kitaplarına nazaran biraz sönük kaldı. Ya da ben mi çok büyük bir beklenti içinde okudum anlayamadım.
Dengbej nedir kısaca bahsedersek;
Anadilim Kürtçe 'de deng sestir .Bej ise sese biçim verendir. Sesi söyleyendir. Sese ruh kazandıran,sesi canlı hale getirendir. Sesi meslek edinmiş usta,mekanı ses olmuş insandır. Dengbej,sese nefes ve yaşam verendir.
Siz de sese nefes ve yaşam verenlerin yaşamaları hakkında az da olsa fikir edinmek istiyorsaniz kitaba başlayın derim .
Bu kitapta en büyük beklentim dengbêjlerin şahı olan Şakiro dan bahseder sandım . Ama bahsedilmedi bu beni hayal kırıklığına uğrattı biraz . Ama yine de okunması ve öğrenilmesi gerek en nice dengbêjlerin olduğunu hatırlatti bize. Şimdiden iyi okumalar dilerim .
DengbêjlerimMehmed Uzun · Sel Yayıncılık · 20211,699 okunma
Kürtlerin arasından, o son derece yalın yaşam koşullarıdan çıkmış bu adlar ve benzeri yüzlerce dengbej, yani "sese ruh veren"ler, Kürt dili, kültürü, kimliği ve tarihinin ustaları, hatta kurtarıcıları, Kürt ruhunun nakkaşlarıdır.
Kürt Tasavvufi Halk Edebiyatının ilk temsilcilerindendir. Feqiyê Teyran; Aşkın ve sevginin şairi olarak da anılmaktadır.
Feqiyê Teyran kendi şiirlerinde belirtildiğine göre Hicri 971, Miladi takvime göre 1561 yılında, o zamanlar Hakkâri'ye bağlı olan Miks (Bahçesaray)'de Mirlik yapan bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelir.Anlatımlara
Abdalın Bir Günü’nde Uzun, ünlü dengbej, Evdalé Zeyniké’nin trajik yaşamını tek bir günde toplayarak, nesnel zamanı öznelleştirip, bir günü tüm yaşamın özeti haline getirerek, ustalıkla betimliyor.
Dili çok sade ve yoğun bir roman, geleneksel edebiyat içeriğini modern edebiyat la birleştirmiştir.
Abdalın Bir GünüMehmed Uzun · İthaki Yayınları · 20152,964 okunma
2 ciltlik kitapta hayali dengbej olup Mezopotamya’nın kaderine ses olmak isteyen Bıro’nun; doğup büyüdüğü Mezopotamya topraklarında yaşadıklarını kaleme alır. Ama aslında bu onun yaşadıklarından ziyade yüzyıllardır devam eden insanın insana dili farklı diye, dini farklı diye, bilmem bir şeyi bize benzemiyor diye ettiği zulümleri, vahşeti, canilikleri anlatan ve Mezopotamya topraklarını, insanlarını, gelenek ve göreneklerini en iyi bir şekilde betimleyerek gözler önüne seren bir roman.
Geç tanıştığım ama çok sevdiğim bir yazar, bu romanında da sizi yine yaşanılan acılarla sarsacak …
Bir ses, ondan geriye sadece bu kaldı, bir ses...
Kandili yakın ve unutulmuşların sesine kulak verin.
Evet şimdi unutulmuş Bıronun, Yezidi Bıronun, Kör Bıronun, Dengbej Bıronun sesine, haykırışlarına, yakarışlarına, söylediklerine kulak verip dinleyin.
"Ey sen, insanlığın çığlığı,
İnsanlığın yakarışının sesi,
Kulak ver bana;
"Sözün yüreği neden bu kadar sıcak? Dediler ki "Sorma bize, dengbêjlere sor, onlar anlatsın." Ya dengbêjlerin dili yara bağlamışsa? Kim anlatır tarihin yaşadıklarını?"
"MEHMED UZUN"