Duyarlılık, zamanımıza dek bu söze verilen tek anlama göre, bence, diyaframın devinimi, düşlemgücünün coşkunluğu, sinirlerin narinliği sonucu, organların zayıflığıyla birlikte görülen öyle bir yetenektir ki, insanı acımaya, ürpermeye, hayran olmaya, korkmaya, coşkulandırmaya, ağlamaya, bayılmaya, yardıma koşmaya, kaçmaya, bağırmaya, ne yaptığını bilmemeye, her şeyi abartmaya, aşağı görmeye, doğruya, iyi ve güzelle ilgili hiçbir açık düşüncesi olmamaya, haksızlık etmeye ve çılgınlıklar yapmaya götürür.
Sayfa 56 - Cumhuriyet, Dünya KlasikleriKitabı okudu
Öyleyse, oyuncunun artamı [üstünlük] neydi? Büyük bir hayalet tasarlayıp, onu dahice kopyalama yeteneği. O, kendisinden pek üstün bir varlığın devinimine, davranışına, jestlerine ve bütün anlatımına öykünüyordu. Clairon, Demos Clairon, Demosthenes'in bir ağıtını söylerken Aiskhinos'un bir türlü beceremediği şeyi, hayvan gibi böğürmesini beceriyordu. Aiskhinos, öğrencisine, "Bu sizi böylesine etkiliyorsa, hayvanın böğürdüğünü duysaydınız ne yapardınız acaba [si audivisetis bestiam mugientem?]", derdi. O korkunç hayvanı yazar yaratmıştı; Clairon da böğürtüyordu.
Sayfa 56 - Cumhuriyet, Dünya KlasikleriKitabı okudu
oyuncunun büyüklüğünü yapan doğal ya da sonradan edinilmiş özellik nedir ki? ... Bu özellik, bütün özyapıları [kişilik] bilmek ve kopya etmekteki kolaylıktır.
Sayfa 55 - Cumhuriyet, Dünya KlasikleriKitabı okudu
Kimi zaman yazar, oyuncudan daha güçlü duymuştur. Kimi zaman da, belki çoğu zaman, oyuncu yazardan daha güçlü imgelemiştir. Kendi oyunlarından birinde Clairon'u dinleyen Voltaire'in "Bunu ben mi yazdım?" diye haykırması denli gerçeğe yakın ne vardır ki?
Sayfa 55 - Cumhuriyet, Dünya KlasikleriKitabı okudu
Acaba yapmacık duyarlılık var mıdır? Ama ister uydurma, ister doğuştan olsun, duyarlılığın her rolde yeri yoktur. Acaba Cimri'de, Kumarbaz'da, Dalkavuk'ta, Somurtkan'da, bugüne dek yazının düşlemleyebildiği en az duyarlı ve en ahlaksız bir tip olan Zoraki Hekim'de, Kibarlık Budalası'nda, Hastalık Hastası'nda, Boynuz Hastası'nda oyuncunun büyüklüğünü yapan doğal ya da sonradan edinilmiş özellik nedir ki? Néron, Mithridate, Atrée, Phocas, Sertorius ve birçokları gibi, duyarlılıkla rolün niteliği birbirlerine taban tabana karşıt olan ağlatıcı ya da güldürücü özyapılar için de aynı şey sorulabilir. Bu özellik, bütün özyapıları bilmek ve kopya etmekteki kolaylıktır.
Sayfa 55 - Cumhuriyet, Dünya KlasikleriKitabı okudu