"Biz" eserini Zamyatin, ana karakter olan D-503’ün kaleme aldığı günlük olarak sunar. 26.yy’da geçen eserde devletin sadık bir vatandaşı olan D-503 okura, "İkiyüzyıl Savaşı"ndan sonra ütopik bir kurguyla “Tek Devlet”in kurulduğunu, ileri teknoloji sayesinde “Yeşil Duvar” adı verilen cam sınırlarla bir fanus devlet yaratıldığını anlatır. Bu fanusun amacı, mutlu olmayı beceremeyen(!) insanlara mutluluk sağlamak için “en mükemmel yaşam tarzını” inşa etmektir. Tek Devlette bireylerin isimleri yoktur ve herkes yakasında taşıdığı kod ile adlandırılır. Yaşam alanları ise cam duvarlardan oluşan tek kişilik daireler şeklinde tasarlanmıştır. Her şey şeffaf ve rasyonel bir düzene dayanır. Tıpkı Thomas More'un Ütopya'sındaki gibi. Fakat burda Zamyatin, ütopik düzenin aslında birey için distopik bir hayat olduğunu anlatmaya çalışır.
Eser bilim kurgu romanı olmaktan öte bir eleştiri yapıtıdır aslında. More’un eşitliğe dayalı, özel mülkün fitne olarak görüldüğü ve insanın erdemli, kusursuz tasarlandığı çelişkili Ütopya adasını; Bacon’un medeniyetin gelişmesini doğanın insan tarafından tamamen kontrol edilmesine bağlayan Yeni Atlantisi’ni; Campanella’ nın savaşarak düşmanı uygarlaştıran ve her şeyin toplumsal yarar için yapılmasını savunan Güneş Ülkesi’ni sorgulatır Zamyatin. Ve insanın özünün kusursuz olmadığını, bireyleri kurallarla devletin araçları haline getirmenin de yeni bir devrime kapı aralayan distopik bir karabasan olduğunu görmemizi ister.
1984 eserini İngilizce okuma deneyimimle zehirlenen distopya algımı kırarak kendine hayran bıraktıran müthiş bir eser oldu. Bütün distopyaların öncüsü etiketinden etkilenmeden okusaydım da aynı hissiyatı yaratırdı bence. Zamyatin’in tek roman çalışması olmasının hayal kırıklığını kitabı bitirmeden hissetmeye başlamıştım maalesef.
