Anlattığım olayların ertesi günü sabah saat onda bölge
mahkemesi duruşma salonunda Dmitri Karamazov davasına
başlandı.
Önceden şunu önemle belirteyim ki, mahkemede olanları
değil tam bir bütünlükle anlatmaya, gerekli bir düzen içinde
aktarmaya bile gücümün yeteceğini sanmıyorum. Kanımca
her şeyi baştan sona hatırlayıp gereken şekilde açıklayacak
olursak bir kitaba, hem kocaman bir kitaba ihtiyaç olacaktır.
Bu nedenle sadece beni özellikle etkileyen, aklımda ayrı yer
tutanları anlatacağım için okuyuculardan özür dilerim. Belki
de ikinci derecede olayları önemli gibi görmüş, göze
çarpanlarını atlamışımdır. Hoş, özür dilememek belki de daha
iyi… Ben elimden geleni yaparım, okuyucularımız da bunu
anlarlar.
Ağabeyiniz Dmitri Fyodoroviç’e hapishaneye şeker
yolladım. Ne kadar güzelsiniz Alyoşa, biliyor musunuz? Sizi
sevmeme bu kadar çabuk izin verdiğiniz için ölesiye
seveceğim sizi.
Alyoşa, üzüntüyle, kavgacıların bir gecede güçlendiğini,
yüreklerinden doğan güneşle yeniden katılaştığını
hissediyordu. “Babam kızgın ve öfkeli; aklına takıldığından
döneceğe benzemiyor. Dmitri nasıl acaba?.. Besbelli o da
gece boyunca kendini toplamış, kızgınlığı geri gelmiştir; onun
da kafasında bir şeyler olmalı… Onu ne yapıp yapıp bugün
bulmalıyım; mutlaka bulmalıyım!”
Dmitri gene salona döndü, öbür kapıyı kapalı bulmuştu,
anahtar gerçekten Fyodor Pavloviç’in cebindeydi. Bütün
odaların pencereleri kapalıydı. Gruşenka hiçbir yerden girip
çıkamazdı.
Dmitri Fyodoroviç’in hemen arkasından salona koşarak
Grigori’yle Smerdyakov da girdi. Fyodor Pavloviç’in birkaç
gün önceki uyarısına uyarak antrede Dmitri’yle epey itişip
kakışmışlardı. Dmitri Fyodoroviç’in odaya dalıp içeriyi
gözden geçirirken bir an durmasından yararlanan Grigori
masayı dolanarak salonun giriş kapısının karşısındaki öbür
odalara giden kapının iki kanadını örttü, sonra kollarını iki
yana açarak kapının önünde durdu. Her halinden, son nefesine
kadar savunmaya hazır olduğu anlaşılıyordu. Bunu gören
Dmitri tiz bir çığlık atarak Grigori’ye saldırdı.
Staretzin hücresine dönmesi yirmi beş dakika kadar sürdü.
Saat yarımı geçtiği halde kendisi için toplandıkları Dmitri
Fyodoroviç hâlâ ortada yoktu. Ama onu unutmuş gibiydiler.
Tekrar hücreye dönen Staretz, misafirlerini aralarında
hararetli bir konuşmaya dalmış buldu. Konuşanların başında
İvan Fyodoroviç’le iki rahip vardı.
Fyodor Pavloviç,
— Vakit tastamam, ama oğlum Dmitri Fyodoroviç hâlâ
görünürlerde yok! diye söylendi. Onun adına özür dilerim,
kutsal Staretz. (Alyoşa “kutsal Staretz” sözünden adeta
ürperdi.) Ben her zaman düzenli, dakikası dakikasına hareket
ederim. “Düzenlilik kralların nezaketidir” sözünü hiç
aklımdan çıkarmam.
İşte tam o sırada Staretzin hücresinde bu uyumsuz ailenin
Alyoşa’yı derinden etkileyen bir buluşması, daha doğrusu
toplantısı oldu. Toplantı aslında uydurma bir bahaneyle
yapılmıştı. O sıralar Dmitri Fyodoroviç’le babası Fyodor
Pavloviç arasındaki miras ve mal işleri tam bir arapsaçıydı.
O zamana kadar hiç tanışmadığı iki kardeşinin gelişi Alyoşa
üzerinde son derece büyük bir etki uyandırdı. Büyük ağabeyi
Dmitri Fyodoroviç’le, daha sonra geldiği halde, öz ağabeyi
İvan Fyodoroviç’ten daha çabuk, daha iyi anlaştı. Ağabeyi
İvan’ı daha yakından tanımayı yürekten istiyordu; fakat İvan
geleli iki ay olduğu halde, hem de birbirlerini oldukça sık
görmelerine rağmen, bir türlü kaynaşamıyorlardı. Alyoşa
konuşkan değildi, üstelik sanki bir şeyler bekliyor, çekiniyor
gibi bir hali vardı.
O sıralar henüz yirmi yaşındaydı. (Ortanca kardeşi İvan
yirmi dördündeydi; ağabeyleri Dmitri yirmi sekizine
basmıştı.) Her şeyden önce şunu söyleyeyim ki, Alyoşa
dediğimiz bu delikanlı hiç de sofu değildi; hatta bence, dine
büyük bir bağlılığı bile yoktu. Hakkındaki kanımı hemen
söyleyeyim: Henüz olgunlaşmamış bir insanseverdi. Manastır
hayatına atılması sırf bu hayat o zaman onu etkilediği için ve
ölümlü dünyanın kötülük dolu karanlığında bunalmış ruhunun
kurtuluşunu ancak bunda görmesindendi.