Doğu Yakası

Baştan söyleyeyim alışveriş sepetlerinize hemen bu kitabı ekleyin. Okuyun , okutturun!

Jack London Amerika’dan İngiltere’nin Londra kentine kentin de Doğu Yakası’na sosyolojik bir araştırma için gelir ,gözlem yapar ve gözlemlerini aktarır. Kitabın ana çerçevesi bu yönde ilerler. Ama London burada tahmin ettiğinden daha fazla sefaletle karşılaşacak ve şu sözleri aktaracaktır kitabına : “Benim başka hiçbir kitabım genç kalbimi yoksulluğun böylesi kadar burkmadı.”
İngiltere…
Üzerinde güneş batmayan krallık…
Albion …
Bu şatavatlı , bu güçlü ülkenin doğusunda bir uçurum var ve insanlar bu uçurumdan yuvarlanıp kendilerini tatlı bir ölüm uykusuna bırakıyorlar. Bakın “tatlı” kelimesinin altını çizerim , çünkü Doğu Yakası’nda ölüm sabırsızlıkla beklenen bir sevgili gibidir.
Ne yapar bu Doğu Yakası halkı ?
İşin , iş gücünden daha az olduğu , binlerce insanın aynı iş için kapıştığı bir rekabet ortamında haftada – iyi şartlarda- beş dolar gibi bir rakamla ailelerini geçindirmek, barınacak bir yer bulmak adına köle gibi çalışırlar ve hiçbir zaman gerçek anlamda tokluğun ne demek olduğunu bilmeyen çocuklar dünyaya getirirler. Hiç işi olmayan insanlar da vardır. Bunlar ya sağlıklarını kaybedip işsiz kalmışlardır ya da rekabetin büyüklüğünden dolayı verimsiz işçi sınıfına girmişlerdir. Her gün yeni umutlarla iş aramaya koyulurlar , sabahtan akşama kadar belki bir yardım kuruluşunun dağıttığı kartondan hallice bir parça ekmek görmüş ya da en az üç gündür hiçbir şey yememiş midelerini ve yorgun bacaklarını sürüklerler sokakta. Umudu olmayan gruplarda vardır. Bunların çoğunu yaşlılar ve kadınlar oluşturur. Düşkünler evine gitmektense kendini soğuk nehrin sularına atmayı tercih ederler ve gözlerini bile kırpmadan yaparlar bunu.
Burada insanlar kendi cehennemlerini yaşamaktadır ve ruh, Tanrı gibi soyut şeyler bu bölgeyi terk etmiştir. Burada tek bir gerçek vardır: yatacak bir yer , yiyecek ekmek. Hepsi bu kadar.
Bölgede yoğun bir şekilde pansiyonculuk yarışı vardır. Bir büyük odadan tutunda , yatağın altını bile kiraya veren bakın altını çiziyorum “yatak altı” nı bile kiraya verenler ve kiracı bulanlar vardır. Sokaklarda uyuyamazsınız. Polis anına ensenizde biter. Belirli sosyal tesisler vardır ancak bunlara belirli bir miktarda kişi alımı yapılır ve size verdikleri yemek karşılığı –iyi niyetimden bu ismi veriyorum yoksa domuzlar bile yemez verilenleri- sizden iş isterler, yaptıkları dini ayinlere katılımı şart tutarlar. Sanki dine çok ihtiyaçları varmış gibi. Ama devlet yaptığı en aşağılık iyiliği bile çıkarsız yapmaz. İngiltere de yaşayan varlıklı kesim ise önlerinden geçtikleri sefalete büyük bir rahatlıkla baş çevirip ardından yardıma muhtaç ülkelere ayda cüzi bir miktar para yardımı yaparak insanlık karşısında vicdanlarını temizlerler ve yatağa rahat yatarlar. Bir babanın çocuklarını ve karısını doyuramadığı için ailedeki herkesin gırtlağını kesmesi umurlarında bile değildir. Onlar yardımlarını göndermişlerdir bir kere, gerisi teferruattır.
Uzadıkça uzar bu yazı , Doğu Yakası böyle bir cehennemdir ve bunlar London’un kağıda geçirebildiklerinin ve benim de size aktarabildiklerimin bir kısmı sadece.
Güneş Doğu’dan doğuyor ama Doğu Yakası için güneş hiçbir zaman bir önem arz etmedi. Burada bulabileceğiniz şey yalnızca sefalet ve hükümetin yaptığı toplu bir cinayetten ibaret.

"Açın milyon katı toklar
Yani isteseler rahat rahat doyururlar" Indigo

Hadi biraz şehircilik oynayalım. Tuco Herrera hediye etti bu kitabı, ben de onunla birlikte uçurumdayım artık.

Bugün ben Milano'nun alışveriş caddesi Via Montenapoleone, Paris'in zamanında aristokratik amaçlara hizmet eden Champs-Élysées ya da Barcelona'nın La Rambla'sı değilim. Ben bugün devletin İngiliz kömürü ve makarnasıyla iktidarını ayakta tuttuğu Londra'nın, Le Corbusier, Mies van der Rohe ve Louis Sullivan gibi isimlerle başlayan modernizm akımının, Minoru Yamasaki'nin Pruitt Igoe evlerinin ghetto ve suç yüklerinin binaların statik hesabına katılması unutulmak istendiğinden dolayı yıkıldığı ve modern mimarlık akımını öldürdüğü Doğu Yakası'yım.

Rabbul meşrikayni ve rabbul magribeyn. Ama Batısı daha çok hoşlarına gitmişti çamurdan yarattıklarına. Çünkü Batı'da yoktu hammaddeleri olan çamur.

Venedik'te gondol turlarına binip gününü gün etmek, Lizbon'da şarap tadım turlarına katılmak ve Amsterdam'da peynir, mantar ve esrar çeşitleri arasında zihinsel tokluk oyunları oynamak varken Jack London manyağın teki miydi Londra'nın Doğu Yakası'na uğrayacak kadar?

Modernizm icat edildi; ghetto, suçlar ve evsizlerdi katalizörü,
Fıtrat icat edildi; işçi kazaları, başarısızlıklar ve devletin kendi yönetimindeki ölü piksellerdi bahaneleri,
Jack London icat edildi; soyadını hakkıyla tanıması gerektiğini düşündü, çünkü hiç kimsenin ismi onun gibi Oğuz İzmit, Necip İstanbul, Tuco Ankara ya da Metin Moscow değildi.

Derdi Londra'nın vitrini değildi. Onun derdi öne çıkarılan güzel ve hatasız kıyafetlerin altında onları yukarıda tutan defolu kıyafetler, manav tezgahlarında öne çıkarılan parlak ve harika domateslerin altında onları halka daha yakın tutmaya yarayan ilaçsız ve çürümüş domatesler, halkın onayını kazanmak için duvarların estetik gözükmesini sağlayan boyaların altında gelişigüzel yapılmış kaba karışık alçılardı. Modernizm de böyle kuruldu aslında. Afrika'dan siyahi köleler aracılığıyla getirildi Sanayi Devrimi, üzerinde kocaman bir "İTHALDİR." yazısı, Londra halkına sunuldu. Batı Yakası bunu beğendi, Doğu Yakası'nın bundan haberi bile olmadı. Aynı Afrika'da kakao üretimi yapan işçilerin kendilerine çikolata uzatıldığında hayatlarında çikolatayı ilk kez tatmaları gibiydi.

Aslında her ülkenin ortasından geçen bir ayna orijin oluyordu ve bu aynanın bir tarafındaki insanların kalçalarını devletlerine emanet etmeleri orijine göre simetrikleri alındığında da durumu pek değiştirmiyordu. Vergiler arttığında, işsizlik yükseldiğinde, ekmeğin, mazotun fiyatı zamlandığında Kuzey Denizi manzaralı düşkünhanesinde karnı zil çalan adam da, Kuzey Atlantik Okyanusu manzaralı villasından dışarıyı tok karnıyla seyreden insan da devletin kendilerini tecavüz ettikten sonra edindikleri orgazma karşı koyamıyordu. Ama işin ilginci de nedense taç her zaman en çok bu zevkin kaynağına yakışıyordu. Politik bir pornoydu bu.

İnsanlar yemeklerini her gün "Son Akşam Yemeği" gibi bir algıda, yarın yemek bulamayıp da ölecekmişçesine yemeyi arzularken, İngilizlerin London'ın anlattığı sefalet tablosunda renklerin hepsi sanki Bob Ross'un kıvırcık saçlarına kaçışmıştı. Gri, siyah ve kahverenginin tonları bile bir renk olabiliyorken renksizliğin ve sefaletin içinde gününü bile kurtarmaya mecali kalmamış insanları hangi renk sahiplenirdi ki? Bir de İngiltere'nin zor zamanları değilmiş ya, burada ağza alınmayacak küfürlerin olduğunu varsayabilirsiniz. Ben ağzıma burada küfürleri alamazken İngiltere'nin Doğu Yakası taş gibi ekmekleri, bulamaç gibi yulaf çorbalarını ve pislik içinde üretilmiş yiyecekleri ağızlarına almaya çabalıyordu.

Ortaçağ'ın işkence aletlerinden dikenli ve çivili koltuklar, her türlü böcek ve fareye ev sahipliği yapan işkence çeşidi Yakın Çağ'ın İngilteresinde kendine sosyolojik bir reenkarnasyon imkanı bulmuştu. Düşkünhanelerde, evsiz yurtlarında, duvarların insanın üstüne geldiği her mekanda suçun tanımı ne bu mekanların tasarlanması emrini alan mimarlarda ne de insanların birbirlerinin kaburgalarını kırıp, kadınlara ve ihtiyarlara saldırmasıydı. Birkaç armut, ekmek ya da baklava çalıp, atıştırıp, açlığını yatıştırmak ne Snickers'ın ne de kadınlara, ihtiyarlara saldıranlara hiçbir ceza vermeyen mahkemelerin hoşuna giderdi.

Her gün uçuruma daha çok kişi yuvarlanıyor, etrafına sarılmış mumyalarının üzerinde İngiliz malı, Türk malı vs., yapıştırıcıları ülkelerin ortasından geçen aynanın iki tarafındaki sahnenin rutin sonucu, mutlulukları ise bitmek bilmeyen ödünç makarnaları. Uçurum, cesetlerin yükselmesiyle uçurum özelliğini tam kaybediyor derken, uçurumun kıyısındaki ekonomik dağ ne yapıp ediyor yükselip bir yolunu bulup o cesetlerin hayatın Batı Yakası'nı görmesini engelliyor. Oysa ki paranın yenmiyor olduğunu son ağaç kesildikten, son balık yakalandıktan ve son nehir zehirlendikten sonra anlayabileceğimiz güne doğru şafak sayıyoruz.

" Gel bir çılgınlık yapalım. Doğu Yakası'nı ziyaret edelim, maceralara atılalım. " Jack London
"O yasak bu yasak
Ekmek yasak su yasak
Yürümek yasak uçmak yasak
Çiçeklere basmak yasak
Kalburüstü olsak da yaşasak
Fikir yasak zikir yasak
Horlamak yasak tıklamak yasak
Kadınlara zaten yasak" Halk

"Millet, fakr ü zaruret içinde harap ve bîtap düşmüş olabilir."
Kendi ellerimizle harap ve bîtap düştük uçurumun içine.

"Anadolu'da umut ölmüş. Umut yok, umut! Göster bana, bir tane söylesene umut. Umut ver bana, bir şey için umut ver. 20 yıl sonraya, 30 yıl sonraya bir umut ver diyoruz."
https://www.youtube.com/watch?v=WNWQO70amq4