Çünkü insan "homo narrans"tır; yani kendini hikâyelendirerek şekillendiren...
Fromm'a göre çağımızın insanı, mitlerin ve rüyaların yani insanların ortak dili olan sembollerin dilini unutmuş gibi gözükmektedir. Bu sebepten o rüyaların ve mitlerin bugün yorumlanamamasını, bir nevi okuryazarlık kaybı olarak görmektedir.
Bir düşü beraber görmek, aynı şekilde o toplumun ve kültürün de bir parçası olmak demektir. Bu da insanları başrolde oldukları kendi hikayelerinden çıkıp daha büyük bir hikayenin olduğu bir kitapta başlı başına bir bölüm olma düşüncesine yönlendirmektedir.
Hikâyesi olmak ya da bir hikâyede olmak demek, varlığına delil ve şahitler bulmak demektir.
Dil nasıl insan zihninin aynasıysa, insanı ve toplumun en eski izlerini nesilden nesile aktaran hikâyeler yani mitler de âdeta o toplum ve insan modeli için bir ayna görevi görürler.
Günümüz insanının problem çözmede zorlanmasının nedenlerinden biri olarak -ilginçtir ki- mitlerin bugün kenara atılması ve bu sebeple işlevini yerine getirmiyor olması gösterilmiştir.
Budur!
Dinin etkisi incelenirken din olgusuna yaklaşımın çoğunlukla nesnel ve objektif olmadığı, zaten dine nesnel yaklaşımın da "hiçbir dine mensup olmamak" (!) olduğu şeklinde anlaşıldığını görürüz. Hâlbuki bir şeye ait olmak bir tercihse olmamak da bir tercihtir ve o da insana bir yönelim ve taraf belirlemektedir.
İnsanların birbirine benzemesi yani farklılıkların törpülenmesi, modern insanın en büyük sıkıntısıdır.
Dini, kurumsallığından dolayı yozlaşmış bir yapı olarak görenler için mit, insani bir öge ve ihtiyaç olarak aşkınlık tecrübesini yaşayabilecekleri, kutsalla olan ilişkilerini koruyabilecekleri kurtarıcı bir form olarak iş görebilmektedir.
İnsan öyküdür ama aynı zamanda öyküyü anlatan ve dinleyendir.
İnsanlığın ayrı ayrı bölümleri olsa da insan zihninin her yerde bir ve aynı olduğu, antropolojik çalışmaların sonuçlarından biridir.
İnsan söz konusuysa ilerleme sadece zamana bağlanamaz. İlerleme, ne kaçınılmaz ne de süreklidir. Tarih sadece zaman zaman birikimseldir.
İnsanlar bilgiye aksi ya da tamamı bulununcaya kadar "asıl" ve eldeki "bütün" olarak muamele etmişlerdir.
Siyahları eğitimden mahrum bırakmamızı haklı çıkaracaksa, onların aptal olduklarını düşünmek işe yarar ve kadınları elektrik süpürgesine bağlı tutmak istiyorsak, onların ağır ve sıkıcı domestik işlere biyolojik olarak hazırlanmış olduklarını düşünmek işe yarar... Kendimiz dışındakileri "insandan aşağı" kabul ettiğimizde öldürmek ve yaralamak insan kardeşlerimizi öldürmek ve yaralamaktan daha kolay olur.