Ortadoğu bizi daha çok meşgul ediyor. O yüzden eğer genel duruma müdahale gerekirse, elverişli durumda bulunabilmek için kuvvetlerimizi ayarlamaya çalışıyoruz. Şu günlerde İran’a yaptığmuz onca yardımın sebebi ne? İşte bu. Bunun gibi Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs’ı da hizaya sokmaya çalışıyorduk. Ama olmadı.”Efendim, Marchetti’nin bu “itirafını” ben 27 Mayıs 1975’te Yeni Ortam’da yayımlamış, şu yorumu da eklemişim: Fikrimce Türkiye’nin dış politikası kesinlikle Araplarla iyi ilişkiler, dostluk ve yakınlık üzerine geliştirilmelidir.”Öbür alıntı 16 Ağustos 1936 tarihli The Economist’ ten, İngiliz emperyalizminin ünlü organı Türkiye’de kurulacak Serbest Fırka ve Fethi Bey’den söz ederken bakın ne diyor:“... Fethi Bey ölüleri diriltmez, fakat sürgündeki Türkleri geri çağırarak yanma aldığı ve ‘yabancı sermayenin ülke kalkınmasına katılması için gerekli koşulları yaratabildiği’ takdirde partisi için başarı yolları açılacaktır...”
Mustafa Kemal Paşa’mn ‘kalkınma modeli’ yabancılardan, en
çok da yabancı sermayeden, mümkün mertebe uzak durmaya,
ülkenin kendi olanaklarına güvenmeye dayalıydı. Türkiye yoksuldu,
sermayesi kıttı, bırakın teknik kadroları, klâsik anlamda
yeterince tüccarı bite yoktu, ne var ki bu yokluklar, Müdafaa-i
178
Hukuk iktidarlarını yıldırmıyordu. Başından itibaren ekonomiyi
Türkleştirmek sürecine girmişlerdi. Bunda direndiler. Bu direnişin
kanıtlarını, o yıllarda ünlü The Economist?in Türkiye’yi
eleştirilerinde görmek olasıdır. Bakın 11 Nisan 1925 tarihli sayısında
ne diyor:
“Yabancı sermaye sorunu, kendilerini bir kısır döngü içinde
bulan Türk liderlerini düşündürmeye devam etmektedir.
Bağımsızlığını ve Türklerin deyimiyle ‘ulusal bütünlüğünü’
koruması için, ülkenin zengin doğal kaynaklarını bir an önce
geliştirmesi zorunludur. Bu ise ancak yabancıların yönetsel
katkısı ve mali desteğiyle gerçekleşebilir, özellikle, büyük bir
dış borç altına girilmesi, ya da yabancılara geniş ayrıcalıklar
tanıyan bir politika uygulanması, hızlı bir üretim artışı sağlayabilir.
Ancak her şeyden önce Cumhuriyet yönetiminin, mutlu
yalnızlık ve mutlak bağımsızlık tutkularından vazgeçmesi
gerekmektedir.”
Sayfa 179Kitabı okudu
Bu hesapça, Mustafa Kemal’i de Metin Toker’in sanayileşmiş
bir Türkiye isteyen, gönüllerinde onu besleyen, iyi niyetli,
fakat ‘ekonomik tercihini yanlış yapmış siyaset adamlarından’
saymak gerekiyor, baksanıza The Economist onun tavrından
hiç de hoşnut değil. Hele 7 Ağustos 1929 tarihti sayısında,
bakın nasıl da yakınıyor:
‘'Yüz yıllık
Sayfa 180Kitabı okudu
If the underlying cause of inflation and its harmful effects are so well-known, why do policymakers not stop it? One reason behind this failure is that cutting money supply to reduce inflation is often thought to raise unemployment. This tradeoff between inflation and unemployment is sometimes illustrated by a curve called the Phillips curve. While this relationship examined first by British economist William Phillips raises much controversy in economics, but most economists today recognize the possibility of the presence of a tradeoff between inflation and unemployment at least in the short-run. In other words, in relatively short periods of one to two years, economic policies introduced to control inflation may lead to an increase in unemployment or vice-versa.
Sayfa 14Kitabı okudu
