KELİMELER(Sabahattin Ali, Sırça Köşk)
*Vardiya: Gemilerde tutulan nöbet.
*İnfilak: Çok güçlü bir biçimde patlama.
*Tefrika: Süreli yayınlarda bölüm bölüm yayımlanan, birbirini tamamlayan bölümlerden oluşan yazı dizisi. / Birbirine kötülük etmeye değin varan sürekli anlaşmazlık, ikiye ayrılma.
*Müphem: Açık seçik olmayan, belirsiz.
*Nefer: Rütbesiz esker, er.
*Mütalaa: Ders çalışma,
Tehciri komşularımızdan öğrendik!
Osmanlı Mebusan Meclisi’nde 11 Aralık 1918 tarihli oturumda Rum milletvekilleriyle göçürülen Rumlardan kalan mallar (emvali metruke) üzerine sert bir tartışma çıkmıştı. Uzun tartışmada Edirne, Aydın ve Trabzon’dan seçilmiş Rum milletvekillerinin şiddetli suçlamaları karşısında Musul milletvekili Mehmet Emin (Yurdakul) Bey’in konuşmasındaki sözler dikkat çekicidir:
Mehmet Emin Bey (Musul): Efendiler, gerçektir ki Türk milleti sahipsizdir. Onun haklarını koruyacak ne cemaat meclisleri, ne Patrikhaneleri var. Ona elini uzatacak ne dindaş hükümetler ve ne de Hıristiyan medeniyetler var. Onun mazlumiyeti eskidir, dertleri büyüktür... insaniyetin şefkat ve himayesinden mahrum bırakılan Türk’tür...
Rum mebusların Rum ve Ermeni tehcirleri hakkında yaptıkları ağır suçlamalar üzerine söz alan Edirne milletvekili Mehmet Faik Bey şöyle konuşacaktır:
Mehmet Faik Bey (Edirne): Yunan hükümeti Siroz’dan, Drama’dan, Demirhisar’dan, Selanik ve havalisinden dört yüz elli bin Müslüman’ın mallarını ve eşyalarını bıraktırarak, komitacılara yağma ettirerek, Selanik Limanı’na getirdi. Avuçlarındaki yiyecek ekmek paralarını da aldı. Şuraya buraya kaptansız vapurlarla döktü...
Mehmet Faik Bey’in şu sözü, bütün dönem tarihinin özetidir:
Biz tehciri kendimiz icra etmedik, komşularımızdan öğrendik!
Bir zamanlar bir Rum’un evinden emvali metruke idaresine geçen ve son günlerde ucuz bir fiyatla satılığa çıkarılan eski ve akortsuz bir piyanoyu, pek fazla ısrara lüzum kalmadan, babasına aldırmak mümkün olmuştu.
Sayfa 51 - Yapı Kredi Yayınları
Sözcükler
Sabahattin Ali
Sözcükler:
darülfünuna:Üniversiteye.
Resmi hattî:Bir yazı sitili.
hakkedilmiş:Oyulmuş.
hamleden:Yoran.
30 Kasım/13 Aralık 1915 oturumunda, Ayân Rıza bir kez daha sesini yükseltti...
Ermeni servet ve mülklerini ‘terk edilmiş mallar' [emvali metruke] olarak nitelendirmek kanuna aykırıdır; zira mülk sahipleri, Ermeniler mülklerini gönüllü terk etmemişlerdir. Onlar evlerinden zorla, cebir ile çıkarılıp sürgün edilmişlerdir. Şimdi hükümet kendi memurlar, aracılığıyla onların mallarını satıyor.... Ben istemedikçe kimse mülkiyetimi satamaz. Kanun- i Esasî’nin 21. Maddesi bunu yasaklar. Eğer biz meşrutiyet hukukuyla yönetilen işlevsel bir rejimsek, bunu yapamayız. Bu zalimcedir. Koluma yapışın, köyümden alın, sonra da mal mülklerimi satın, Böyle bir şeye asla müsaade edilemez. Ne Osmanlı'nın vicdanı ne de kanun buna izin verebilir.[26]
