Sabır kapasitesi, düne hiç harcanmamış haliyle, yarına pay bırakmayacak şekilde, bugün son damlasına kadar kullanılarak, mükemmel bir güç elde edilebilir, böylece "Allah sabredenlerle beraberdir" (Bakara, 153) ayetinin sırrı ortaya çıkar. Asıl sorun, baştaki dertlerin büyüklüğü değil, sabrın o dertlere yetmiyor olmasıdır. Zira sabır da bir nimettir ve her nimet gibi o da sınırsızca değil, miktarınca verilir. İnsan sabır kuvvetini gereksiz işlere dağıtır, şimdi ihtiyacı olan sabrı geçmişe ve geleceğe pay eder. Kaderindeki bütün musibetlere tahammül edebileceği güç ona verilmişken, bu gücü israf edip, dayanıksız bir biçimde musibetlerin karşısına çıkar. Oysa çekilen en büyük acıların, yaşanılan vakte düşen miktarı, hiçbir zaman verilen tahammülün üzerinde değildir. Bir ayette, "Allah, kimseye kapasitesinin üstünde bir sorumluluk yüklemez" buyrulmuştur. (Bakara, 286) Belanın şiddeti, musibetin büyüklüğüyle değil sabrın yeterliliğiyle ölçülür. Konfüçyüs, "Kuyu derin değil, ip kısa" derken bunu kastediyor olmalıdır.
Sayfa 47
Birinci Bölüm, Bir Ailenin Hikayesi, V Staretzler
Ziyaretçiler bazen onun manastırdan çıkmasını günlerce bekliyorlardı. Ziyaretçilerin, staretzi neden 'bu kadar çok sevdikleri, niçin ayaklarına kapandıkları, onun yüzünü görür görmez duygulanıp ağladıkları Alyoșa için anlaşlır bir durumdu. Binbir türlü acı ve kederi yaşayan, sürekli haksızlığa uğrayan, kișisel ve dünyevi günahlar altında ezilen basit, gösterişsiz Rus ruhunun ihtiyacı olan en büyük ilaç ve teselli, kutsal bir varlık ve bir aziz bularak bunların önünde secdeye kapanmaktadır. "Bizler günahkârız. Başkalarının hakkını yiyoruz. Çeşitli hilelere başvuruyoruz ama dünyanın bir köşesinde kutsal, büyük birisi var; o, ilahî adalet yolundadır, Tanrıya ulaşmıştır. Bu durumda dünyada, doğru ve kutsal bir yol vardır. Günün birinde biz de bu yolun karşımıza çıkmasını bekleyebiliriz, Kitapların vaat ettiği gibi, Tanrının adaleti bir gün bütün dünyaya egemen olacaktır."
İnsanın içine düşebileceği en büyük girdap haddini aşmasıdır. Çünkü Allah'a karşı aşılan had insanı zelil eder.
Sayfa 145
