Erendiz Atasü

İnsan soyunun doğadan koptuğu günden beri ardında olduğu hülya... Uyumlu bir bütünün uyumlu bir parçası olmak, o tatlı güveni tatmak... Hem de özgür, bağımsız, özerk olmak! Eşzamanlı doyurulması müşkül arzular!

Türk olmak bir uzun havanın hüznünü, bir zeybeğin meydan okuyuşunu, Orhan Veli'nin neşeli bir şiirindeki burukluğu, Aziz Nesin'in nüktesindeki eleştiriyi anlayabilmekte; İdil Biret'in piyano triyolesinin, Yaşar Kemal'in kendine özgü kaleminde çiçeklenen Türkmen deyişlerinin heyecanını duyabilmekle ilgili bir şeydir.

Edebiyatın günümüz dünyasındaki durumunu piyasa ekonomisinin edebiyat bağlamındaki mutlak serbestisiyle ilgili kimi sorular, yorumlardan daha iyi resmedecektir:

Yayınevleri kültür kurumu niteliğini tümüyle yitirip sadece ve tümüyle ticari şirketler haline geçtiğinde,
Edebi ürünler pazardaki herhangi bir meta durumuna indirgendiğinde,
Ana siyasi ve/veya edebi akımlara karşı yapılar yayınlayabilen kuruluşlar, uluslararası sermayenin de piyasaya girmesiyle devleşen yayıncılık şirketleriyle yarışamaz hale gelip saf dışı kaldığında,
Yayıncılar tercihlerini yaşamın ve edebiyatın örtük, gölgeli bölgelerini keşfetmeyi amaçlayan edebi yapıtlardan değil de tüketici konumuna indirgenmiş ortalama okurun hoşuna gidenler için kullandıklarında,
Piyasa zoruna teslim olan yazarlar kendi yeteneklerine ihanet edip basmakalıp yapıtlar üretmeye koyulduklarında,
Basmakalıp yapılarla zekası, kavrama ve hissedebilme yetileri sürekli aşağı çekilen okur, zor diye nitelendirdiği yapıtlardan elini çektiğinde edebiyat diye bir etkinlikten söz etmek mümkün olacak mıdır?

Tüm temel duygularımızın hem deneyimlenmesi hem dışavurumu kültürel bir kisve altındadır, daha doğrusu bireysel farklara göre küçük değişimler gösterse de belli kültürel biçimlere uymaktadır.

Edebiyat paylaşılan insanlığımıza bireyselliklerimiz aracılığıyla seslenmektedir; ortak olan ile biricik olan bir aradadır.

Bilinçaltı benlik ile ötekinin birbirine karıştığı yerdir; yaratıcılık orada istiflidir, dil oradan köklenir.

İmgelerin pek çoğu, eğretilemeler, kimi sözcükler, hatta kimi söylemler bilinçaltından köklenir.