Bir insan disiplini nasıl uygular?Dedelerimiz bu sorunun yanıtı için daha iyi donanmışlardır. Onların önerileri, sabahları erken kalkmak, gereksiz lükse kapılmamak, çok çalışmak olacaktır. Bu tip disiplinin gözle görülür eksiklikleri vardır. Katı ve hükmedicidir, tutumluluk ve yarını düşünme gibi erdemler üizerine oturtulmuştur ve birçok yönüyle yaşama düşmandır. Fakat bu disipline tepki olarak her türlü disiplini kuşkuyla karşılamaya ve sekiz saatlik düzenli çalışmayı dengelemek amacıyla disiplinsizliğe ve aylaklığa karşı hoşgörülü davranma doğrultusunda artan bir eğilim görülmektedir. Belirlenmiş bir saatte uyanmak günün belirli bir bölümünü düşünmek, okumak, müzik dinlemek, yürümek ile geçirmek, gizemli öykü ve sinema gibi işleri tutku haline getirmeden bunlara asgari zaman ayırmak, tıka basa yemeyip zil zurna sarhoş olmamak belirgin bazı kurallardır. Ancak disiplin, kişiye dışarıdan zorlanan bir kural gibi görünmemeli, kişi onu kendi isteği ile gerçekleştirmelidir. Disiplin, kişiyi hoşnut etmeli ve kişi kendini yavaş yavaş, uygulamayı bıraktığında arayacağı bir davranış biçimine alıştırmalıdır. Bizim Batılı disiplin anlayışımızın (tüm diğer ahlaki konularda olduğu gibi) en şanssız yanlarından biri, disiplin uygulamasının acı verici olduğunu ve ancak acı veriyorsa "iyi" olduğunu düşünmemizdir. Başlarda bazı direnmelerin kırılması gerekmişse de Doğu insanı -ruhsal ve bedensel olarak- iyi olanın aynı zamanda uygun olması gerektiğini çok önceleri fark etmiştir.
لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌۜ، «اَللّٰهُمَّ سَهِّرْ عَيْنِي وَنَوِّرْ قَلْبِي وَادْفَعْ عَنِّيِ كَثْرَةَ النَّوْمِ وَغِلْظَةَ الْغَفْلَةِ»
Bi’smillâhi’r-rahmâni’r-rahîm.
Lâ te’huzühû sinetün velâ nevmün. Allâhümme sehhir aynî ve nevvir kalbî ve’dfa‘ ‘annî kesraten nevmi ve ğılzate’l gafleti.
Ma‘nâsı
Rahmân ve Rahîm olan Allâh’ın adıyla. O Allâh ki O’nu ne bir uyuklama ne de bir uyku tutabilir. Allâh’ım! Gözümü aç, kalbimi nûrlandır; benden uykunun fazlasını ve gafletin ağırlığını uzaklaştır.
Her kim gece yatarken bu duâyı okuyup erkenden uyanmak niyetiyle yatar ise Bi iznillâhi Te‘âlâ dilediği saatte uyanır. (Sünnet olan sağ yanına yüzü kıbleye gelecek şekilde yatmaktır.)